Yurtdışına musluğu açtık!

Cari açık nedeniyle finansmana ihtiyaç duyan Türkiye’nin bankalarının yurtdışına kredi musluğu bağlaması şaşkınlık yarattı. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre 2014’te bankaların verdiği kredi tutarı toplamda yüzde 18 artarken yurtdışına verilen kredilerde bunun neredeyse 2.5 katı tırmanış yaşandı. Bir kısmı yurtdışındaki şirket satın almaları için kullanılan yurtdışı kredilerin tutarı 11 milyardan 16 milyar liraya kadar yükseldi. Bu tutar 2013 sonuna göre yüzde 42’lik rekor artışa işaret ediyor. 5 milyar lira artan yurtdışı kredilerin 7.7 milyar lirası özel bankalar, 2.5 milyarı yabancı bankalalar ve 5.8 milyarı kamu bankaları tarafından verilmiş durumda.
SERMAYE ÇIKIŞINA ARACI OLDULAR
Merkez Bankası Ödemeler Dengesi rakamları da 2014’te Türkiye’den 6.6 milyar dolarlık rekor sermaye çıkışı olduğunu ve bunun ise şirketlerin yurtdışına yatırım sürecine girmelerinden kaynaklandığını ortaya koymuştu. Şimdi Türk şirketlerin yurtdışı satın almalar için Türk bankalarından kredi kullandığı da ortaya çıkmış oldu. Yani bankalar yurtdışına sermaye çıkışına aracılık etmiş oldular. Açığın finansmanı için yurdışından kısa vadeli bono borçlanması gerçekleştiren bankaların verdikleri krediler ile uzun vadeli kaynak çıkışına neden olması ülke ekonomisi için dezavantaj oluşturuyor. Yurtdışı krediler gibi yüksek oranlı kredi artışının yaşadığı il ise Van oldu. Toplam kredilerin yüzde 18 artıp 1 trilyon 277 milyara çıktığı 2014 yılı boyunca Van’a verilen kredi yüzde 48 arttı ve 2.7 milyardan 4.1 milyara ulaştı. Bir süre önce deprem felaketi yaşayan Van’da kredi artışı daha çok yeniden imar planlarından kaynaklandı.
Her 2 liranın 1’ini İstanbullu biriktiriyor
Tasarruf edilen her 2 liranın 1 lirasını İstanbullu biriktiriyor. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) ile Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre İstanbul, yaklaşık 18 bin lira ile Türkiye’de kişi başına tasarruf miktarının en yüksek çıktığı il oldu. Toplam tasarruf mevduatı 260 milyar lira civarında olan İstanbul, bu tasarruf mevduatıyla Türkiye geneli rakamının da yarısına denk geliyor. Nüfusun yaklaşık 77 milyon 695 bin olduğu Türkiye’de bankalardaki toplam tasarruf mevduatı miktarı da 595 milyar 141 milyon lirayı buldu.
Van dövizde artış lideri
2014’te en fazla mevduat artışı Siirt’te gerçekleşti. Bu ilimizde mevduat yüzde 27 artarak 778 milyona ulaştı. İkinci sıradaki Osmaniye’de mevduat miktarı yüzde 24 artışla 1.4 milyar liraya çıktı. Gerçek kişilerin mevduatlarına bakıldığında ise artışta lider yüzde 24 ile Hakkâri. Hakkâri’de gerçek kişilerin mevduatı 160 milyona ulaştı. Döviz mevduatındaki (DTH) artışın lideri ise yüzde 32 ile Van oldu. Diğer Doğu illeri Hakkâri, Kilis, Batman ve Bingöl de DTH artışında rekor artışa imza attı. Döviz kurundaki son dönemdeki artışlar bu illerin doğru tercih yaptığını gösteriyor.
Ankara ikinci sırada yer aldı
BDDK rakamları 2014’te en fazla kredi batıran ilin ise Batman olduğunu ortaya koydu. Batman’da kredi batığı geçen yıla göre yüzde 63 artarak 138 milyon liraya çıktı. Bir firmanın 1 milyar liranın üstünde kredi batırdığı Ankara da kredi batıranlar listesine ikinci sıradan girdi. Başkentte 1 yılda toplam 2 milyar lira battı. Bu tutar Türkiye’de bir yıl boyunca artan 6 milyarlık kredi batığının üçte birini ifade ediyor. Ankara’da batık kredi miktarı 3.2 milyardan 5.2 milyara çıktı.
Rahim AK / HT GAZETE