Türkiye’de konut balonu var mı?

Dünyada yeni bir balon tartışması başlarken Türkiye’de gayrimenkul sektörü satış rekorlarına koşuyor.

Geçen yılı düşük satış oranlarıyla kapatan gayrimenkul sektörü bu yıl ise satış rekoru kırmaya hazırlanıyor. Dünyada gayrimenkulde yeni bir balon tartışması başlarken Türkiye'de gayrimenkul sektörü bu yılın ilk 6 ayında gaza bastı ve 500 bin konut satış yapıldı. Böylece sektör satış rekorunu kırarken,  satışların yıl sonunda ise 1 milyonu aşması bekleniyor. Bu oranla Türkiye gayrimenkul sektörü tarihinde en büyük satış rakamına ulaşacak. Sonbahara hızlı satış grafiğiyle başlayan sektörün ikinci yarıda bu rakamlara ulaşmasına kesin gözüyle bakılırken, satışların var olan 800 bin konut stoğunu da eriteceği vurgulanıyor. Sektördeki bu hızın nedeni ise Türkiye ekonomisindeki büyüme olduğu kadar düşük KDV oranlarından faydalanma isteği olarak gösteriliyor. Bu yıl itibariyle yapılan düzenleme ile yeni ruhsat alacak konutlarda KDV yüzde 18'e çıktı. Bu nedenle KDV'nin yüzde 1 olduğu konutları almak isteyenler sektöre hareket kazandırdı. Ayrıca konut kredi faizlerinin yükseleceği endişesi de alımlara hız kazandırdı. Satışların hızlandığı sektörde yabancı yatırımcının da alımları arttı. Bu yıl satışların yüzde 5'inin  yabancılara yapıldığı belirtiliyor.

 

Yeşil GYO: Koşullar uygun, stoklar da eritilir

 

Yeşil GYO Genel Müdürü Işık Gökkaya, üçüncü çeyrek rakamlarına baktıklarında bu yıl sonunda 1 milyon konutun satılabileceğini dile getirdi. 568 bin konutun altı ayda satıldığını, 9 aylık periyotta ise satış rakamının 700 bine çıktığını kaydeden Gökkaya, “Bu faiz oranlarıyla yıl sonunda 1 milyon adet konut satışına ulaşılabilir” dedi.  Daha önceki yıllarda sektörde en fazla 712 bin rakamlarına erişildiğini aktaran Gökkaya, “Bu sektör için bir rekor olacak” yorumunu yaptı. Geleneksel yatırım aracı olan konuttaki bu oranların beklentilerin üzerinde gerçekleştiğine işaret eden Gökkaya, “Sektörde bunu sağlayacak şartlar da uygun” dedi.  Bu başarıda kentsel dönüşümün önemli rol üstlendiğini anlatan Gökkaya, konut kredilerinde artış olacağı beklentisi ve fiyatların enflasyona paralel oranda artmasının koşulları cazip kıldığını kaydetti.  Yıl içinde bir dönem konut kredisi faiz oranlarının 0.69'larakadar indiğini söyleyen Gökkaya şu açıklamayı yaptı:“Artık fiyatlar yavaş yavaş yükselecek. İnsanlarda kendilerine uygun ev gördüklerinde bunu kaçırmak istemiyor. Çünkü KDV düzenlemesi nedeniyle artık yeni ruhsat alacak konutlarda fiyatlar yüzde 17 artmış olacak. Bu artıştan etkilenmek istemeyenler de alım yaptılar.” Gökkaya, bu satışların aynı zamanda stoktaki konutların büyük bir bölümünü eritmiş olacağını söyledi. “Sektörde balon olmadığı net bir şekilde belli. Zaten sektöre bakıldığında yüzde 10'luk bir fiyat artışı var” diyen Gökkaya, “GYODER'in endeksinde de enflasyona paralel artış olduğu görülüyor. İstanbul'da biraz yüzde 10'nun üzerinde bu da çok normal” dedi. 

 

Varyap: Ekonomi sağlam, satışlar artıyor

 

Kendi projelerinde ilk yarıda olduğu gibi ikinci yarıda da satışlarının artarak devam ettiğini belirten Varyap Varlıbaş Holding Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Varlıbaş, “Görünen o ki Türkiye'de ekonomi sağlam. Bu da bakışları Türkiye gayrimenkul sektörüne yönlendirdi. Mütekabiliyet yasası da yabancıya yapılan satışları artırdı” dedi. Dövizdeki yükselişin de belli bir seviyeye gelip durmasının insanları yeniden daha karlı olan konuta yönlendirdiğini aktaran Varlıbaş, yüzde1 KDV ile satılan projelerin 2013 yılı itibariyle sona erecek olması nedeniyle fiyatların yükseleceği beklentisiyle 2013'ün son 2 ayının daha hareketli geçmesini beklediklerini kaydetti.

 

Dumankaya: Aralık'ta satışlar zirve yapacak

 

Eylül ayının sektörün en hareketli olduğu dönemi olduğunu belirten Dumankaya İnşaat Yönetim Kurulu Başkanvekili Barış Dumankaya, “Eylül firmamız için çok iyi geçti. ekimdebayram nedeniyle insanların şehir dışına çıkmalarından dolayı azalma olsa da kasım ve aralık aylarında ise satışların zirve yapmasını bekliyoruz. Firma olarak geçen yılın yüzde 25 üzerinde bir satış rakamıyla yılı kapatmayı bekliyoruz” diye konuştu. Türkiye'de genelinde ise satışların bu yıl 1 milyon adedi yakalayacağına inandıklarını dile getiren Dumankaya, “Türkiye'nin bu yıl yüzde 4 büyümesi bekleniyor. Gayrimenkulde ise yüzde 8'e yakın bir büyüme olacak diye bekliyoruz” dedi. Yeni ruhsat alan konutlarda KDV oranının yüzde 18'e çıkacak olmasının alımları erkene almış olabileceğini belirten Dumankaya, “Ayrıca faizlerin yükseleceği tahmin ediliyordu.  Faiz oranları yukarı çıkmadan alım yapanlar da oranları yükseltti” dedi. Mütekabiliyet Kanunu'ndan sonra yabancılara yapılan satışların iki katına çıktığını aktaran Dumankaya şöyle konuştu: “Bu yıl satışların yüzde 5'nin yabancılara yapılmasını bekliyoruz. Gelecek yıl yabancıya satışın yüzde 20'lere çıkabilir.” 

 

DKY İnşaat: 2013 atılım yılı oldu

 

Metrowin projesinde satışların iyi gittiğini kaydeden DKY İnşaat Yönetim Kurulu Başkanı Ali Dumankaya, konut ve ofislerin yüzde 70'ine yakın bölümünün satıldığını gelecek haftaitibariyle de mağazaların satışlarına başlayacaklarını duyurdu. TUİK verilerine göre bu yılın sektör için atılım yılı olduğunu aktaran Dumankaya, sektörün 2013'te geçen yıla göre çok yüksek satış rakamlarına eriştiğini aktardı. Dumankaya, “Bu geçmiş yıllar itibariyle yapılan satışların tapu devirleriyle ilgili olabilir. Ayrıca kasım aralık ayında da satışların hızlanmasıyla satışların 1 milyon 100 binin üzerine çıkmasını bekliyoruz.  Kentsel dönüşüm bazında da çok fazla girişim var. Bu da tetikleyici unsur olacak” dedi.

 

Artaş İnşaat: Kredi kullanımı önemli

 

Artaş İnşaat AŞ Yönetim Kurulu Başkanı Süleyman Çetinsaya ise “Bundan sonrası için önemli olan banka kredisi faiz oranlarında artış olmaması” dedi. Sektörün 2013'ü 1 milyon adetlik konut satışıyla kapatmasını beklediklerini aktaran Çetinsaya, “Şu anda kredi kullanımında sıkıntı yok. İsteyenler 5-10 yıl vade, 0.70'ler ile 0.85'ler arasında kredi kullunabiliyor” dedi.

 

Teknik Yapı: Fikirtepe'deki sıkıntı 1 milyon konut satılmasına engel olur

 

2013'teki satışların geçen yıla göre daha iyi geçtiğini aktaran Teknik Yapı Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Umut Durbakayım, “Adetsel olarak geçen yıldan daha yüksek bir seviyede bir satış gerçekleşecek. Ancak bu yıl hedeflenen 1 milyon konut hedefine varılacağına düşünmüyorum” dedi.  Bunun sebebi olarak geçen yıl yürürlüğe giren afet yasası ile mütekabiliyet yasasının daha yeni rayına oturmaya başlamasını gösteren Durbakayım şöyle konuştu: “Normal şartlarda bu yıl 1 milyon konut satışı oluşurdu. Bence olmayacak, bunun birden fazla nedeni var. Fikirtepe'de afet yasası kapsamına alınmasına rağmen ruhsat alma aşamasına gelinemedi, yabancı yatırımcılar suiistimal edildi, yaz tatili ile ramazan üst üste geldi, iki ay boş geçti. FED'in tahvil alımlarını sonlandıracağına yönelik söylemlerine bağlı olarak faizler anlık sıçrama yaptı.”

 

Yaşamı kolaylaştıran projeler öne çıkıyor

 

Yaşamı kolaylaştıran projelerin bundan sonraki süreçte önem kazanacağını aktaran Süleyman Varlıbaş, sosyal imkanların ve donatıların fazla olduğu projelere talebin süreceğini kaydetti. Çevreye saygılı yeşil konseptli projelerin de daha çok alıcı bulacağını anlatan Varlıbaş, “Bu projeleri yapan firmalar daha çok seçilecek” dedi.

 

Satışların yüzde 5'i yabancıya yapıldı

 

Bu yıl yapılan satışların yüzde 5'inin yabancılara yapılmasını beklediklerini aktaran Süleyman Çetinsaya, yabancıya konut satışının önünü açan mütekabiliyet yasasının yabancıya daha iyi anlatılmasıyla birlikte gelecek yıl bu oranın yüzde 20'ye çıkabileceğini söyledi. Çetinsaya, firma olarak halen 8-10 ülkeye satış yaptıklarını kaydetti. Artık projelerde mimari konseptlerde değişikliğe gittiklerine, görselliği olan fazla olan daha şık binalar yaptıklarına vurgu yapan Çetinsaya, “İnsanlar artık site arıyor, sosyal tesis arıyor, parkta dolaşacağı yerler arıyor, bu nedenle küçük parseller değil daha büyük parseller oluşuyor” dedi.

 

Leyla İlhan/Dünya