Müjde! İşte erken emeklilik formülü

Türkiye'de 20 milyondan fazla çalışan emekli olacağı günü iple çekiyor. Emeklilik için üç şartı tamamlamak gerekiyor. Öncelikle sigortalı olunan tarihten bu yana kadınlar için 20 erkekler için ise 25 yılın geçmiş olması gerekiyor. Bu SSK, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı'na göre değişiklik gösterebiliyor. Yine belli bir yaşa ulaşmış olma şartı var. Özellikle 9 Eylül 1999'dan sonra sigortalı olanlar için yaş şartı kadınlarda 58 erkeklerde ise 60'a kadar yükseldi. Bunun dışında da işe giriş tarihine göre belli bir prim gününü çalışarak ödenmiş olması gerekiyor. Bu şartları sağlamak kolay görünmüyor. Ama sistem bazı avantajlarla bu şartları sağlamak için kolaylıklar veriyor.

DOĞUM BORÇLANMASI: Sigortalı olduktan sonra doğum yapan kadınlar, 3 çocuğa kadar borçlanma yapabiliyor. Doğum borçlanması yapabilmek için borçlanılan sürelerde çalışmamış olmak ve çocuğun yaşaması şartı bulunuyor. Her çocuk için 720 gün borçlanma hakkı var. 3 çocuk için doğum borçlanması yapanlar, 2 bin 160 gün, yani 6 yıl prim kazanabiliyor. Çalışan anneler, ne kadar prim eksiği varsa o kadar borçlanarak, bu süreleri emeklilik hesabına katabiliyor. Prim tamam ise ve yaş bekleniyorsa o zaman borçlanmaya gerek yok. Çünkü doğum borçlanması yaşı geriye çekmiyor.

ASKERLİK BORÇLANMASI: Askerliğini işe girmeden önce yapan çalışanlar, 1 yıl erken emekli oluyor. Askerlik borçlanması, işe giriş tarihini borçlanılan zaman kadar geri çekiyor. Böylece emeklilikteki yaş şartı 1 yıl önceye gelirken, prim şartı da 75 gün azalıyor. Askerliğin tamamının borçlanılması gerekebileceği gibi, bazı durumlarda 1 ay bile borçlanmak yaşı 1 yıl öne çekebiliyor. Askerliğini sigortadan sonra yapanlar için de borçlanma imkanı var. Fakat burada yaşı geri çekme durumu olmuyor. Eğer primler eksikse bu sayede primleri tamamlayarak, yine erken emeklilik imkanı doğuyor.

YIPRANMA PAYI: Madenciler, gazeteciler gibi bazı mesleklerde bulunan yıpranma payı uygulaması sigortalı olunan süreyi artırırken işe başlangıç tarihini de geriye çekiyor. Böylece yaş şartı düşmüş oluyor. Bu kesimlere öğretmenlerin ve sağlıkçıların da eklenmesi gündemde. Düzenleme hayata geçtiğinde, yıpranma payı ile 20 yıl görev yapan öğretmen 5 yıl kazanacak. 5 yıl erken emekli olacak. Sağlık çalışanlarına her 5 yıla 1 yıl yıpranma payı verilmesi de gündemde.

STAJYER HAK İSTİYOR: Erken emeklilik formüllerine bir yenisi ekleniyor. Stajyerlikte geçen sürelerin emeklilik hesabında sayılması gündemde. Bu konuda Çalışma Bakanlığı çalışma yaparken; meslek lisesi ve çıraklık okulu mezunları da TBMM'nin yolunu tuttu. Yapılan başvurularda, her türlü meslek lisesi ve çıraklık okulu öğrencilerinin 1986'da çıkarılan yasa ile zorunlu staja tabi tutuldukları anımsatıldı. Staj yaptıkları dönemde 'sigortaların başladığının' söylendiği, sigorta numarası ve kartı verildiği belirtilen dilekçelerde, şunlar kaydedildi: "Ancak yıllar sonra stajın sigorta başlangıcı sayılmadığını öğrendik. Hem kademeli emeklilikten hem de stajdan emeklilik tarihimiz maalesef uzadı. Aynı şekilde staj yapan avukat ve doktorların staj süreleri sigorta başlangıcı sayılmaktadır. Stajın sigorta başlangıcı sayılmasını talep ediyoruz."