Kamu-özel iş birliği yatırımları 'kanatlandı'

Türkiye kamu-özel işbirliğini sevdi. 1986-2017 döneminde kamu-özel sektör iş birliğiyle yaklaşık 58 milyar dolara yaklaşan 217 yatırım gerçekleştirirken, bu yatırımların yüzde 80'inden fazlası 2003'ten itibaren hayata geçirildi.

 

Kalkınma Bakanlığı verilerinden derlenen bilgilere göre, 1986-2001 döneminde kamu-özel ortaklığıyla 67 yatırıma imza atılırken, bunların toplam bedeli 11,4 milyar dolar olarak hesaplandı. 

 

Söz konusu ortaklık kapsamında 2002 yılında herhangi bir yatırım hamlesinin yapılmadığı Türkiye'de, 2003 yılından itibaren önemli bir artış görüldü. Buna göre, 2003-2017 döneminde 150 yatırım gerçekleştirilirken, bunların toplam bedeli 46,4 milyar dolar oldu. Böylece son 32 yıldaki toplam yatırım tutarı 57,8 milyar dolara ulaştı.

 

EN FAZLA YATIRIM ULAŞTIRMAYA

Sektörler açısından değerlendirildiğinde 1986 yılından bu yana en fazla yatırım yapılan alan ulaştırma oldu. Söz konusu dönemde 40 karayolu yatırımına 17 milyar dolar, 18 havaalanı yapımına da 17,6 milyar dolar harcandı.

 

Ulaştırma yatırımlarını 21 adet ve 11,5 milyar dolar ile sağlık tesisi, 81 adet ve 9,1 milyar dolarla enerji sektörü yatırımları izlerken, 2 endüstriyel tesis yatırımı için 1,4 milyar dolar, 17 yat limanı ve turizm tesisi yatırımı için 1 milyar dolar ödendi.

 

Son 32 yılda en fazla yatırım yapılan yıl ise 2013 olarak kayıtlara geçti. 2013'te 23,3 milyar dolarlık harcama ve 36 yatırımla tarihi rekor kırıldı.

103 YAP İŞLET DEVRET

Kamu-özel ortaklığıyla gerçekleştirilen projelerde en çok tercih edilen yatırım modeli yap-işlet-devret (YİD) oldu. Toplam 217 yatırımın 103'ü YİD modeliyle uygulamaya konulurken, bu kapsamdaki yatırımların toplam tutarı yaklaşık 42 milyar dolar olarak hesaplandı.

 

Bu dönemde yap-kirala-devret modeliyle 11,5 milyar dolarlık 21, işletme hakkı devri modeliyle 10 milyar dolarlık 88, yap-işlet modeliyle 416,8 milyon dolarlık 5 projeye imza atıldı.