İzmir'e residans ve yüksek bina kriteri

Mahkeme, Turizm-ticaret ve turizm-ticaret-kültür tanımlarına "recidence" ve "yüksek nitelikli konut" eklenen plan notlarıyla ilgili iptal kararını, planda öngörülmeyen nüfus artışına neden olmasına karşın ek teknik ve sosyal altyapı alanlarına yönelik plan kararı içermemesi nedeniyle verdi. Karar bölgede recidence ve konut yapacak yatırımcıları olumsuz etkileyecek.

İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin 2013 yılında İzmir’in Turan-Alsancak arası kıyı kesimini kapsayan Yeni Kent Merkezi’nin 1/5000’lik planı notlarında yer alan "Turizm ve ticaret" ile "Turizm, ticaret ve kültür" tanımlarında yaptığı değişiklikleri mahkeme iptal etti.

2013 yılı Aralık ayında Meclis kararıyla yapılan ve uygulamada oluşan sıkıntıların gerekçe gösterildiği değişiklikte, "Turizm, ticaret ve kültür" plan notuna "yüksek nitelikli konut", "recidence" eklendi. Turizm ve ticaret plan notunda varolan üçte bir oranında recidence koşulu korundu.

Ayrıca hem "Turizm ve ticaret" hem de "Turizm, ticaret ve kültür" tanımlı alanlara üçte bir oranında turizm koşulu getirildi. Bu değişikliğe bölgedeki bazı yatırımcılar ve Liman arkasında arazileri olan Tariş itiraz etti. İtirazları değerlendiren İzmir Büyükşehir Belediye Meclisi plan notlarında bazı yeni düzenlemelerde bulundu.

Merkezi iş alanı tanımına, turizm tesisi alanları da eklendi. Ayrıca, malikleri aynı olan ve bir bütünlük oluşturan imar adası ve parsellerinde yapılaşma koşulları ve kullanım kararı oranları değişmemek kaydıyla kullanımlar arası transfer yapılabilmesi, bir parselde birden fazla kullanımın yeralmasının önü açıldı. Böylece, örneğin çok katlı mağaza olan bir parselin, turizm kullanımlı başka bir parselle değiştirilmesi sağlandı. Yeni Kent Merkezi’ndeki üçte bir olarak belirlenen turizm koşulu ise yüzde 15’e düşürüldü. Konut kullanımlarının üçte bir oranından fazla olamayacağı maddesi korunurken, parseller arası kullanım transferi olanağı sağlandı.

Plan notu değişikliklerine yaptıkları itirazları reddedilen Mimarlar Odası İzmir Şubesi ve Şehir Plancıları Odası İzmir Şubesi 2014 yılı içinde dava açtı. Plan notu değişikliği sonrası Liman arkası bölgesinde Tariş, Turan Alsancak arası sahilde de yatırımcılar projelerini hayata geçirmek için harekete geçti.

İzmir 1. İdare Mahkemesi plan notu iptali davasında 30 Eylül tarihinde karar verdi. Mahkeme, plan notu değişikliklerini "kamu yararı taşıyan nesnel ve teknik gerekçelere dayanmaması, planda öngörülmeyen bir nüfus artışına neden olmasına karşın, artan bu nüfusun ihtiyacı olan ilave teknik ve sosyal altyapı alanlarının yine aynı bölge içerisinde planlanmasına yönelik bir plan kararı içermemesi ve mevcut planın işlevsel bölgeleme kararına dayanan yaklaşımını ve bu yaklaşımın hayata geçmesine yönelik yönlendiriciliğini ve bütünlüğünü ortadan kaldırması gerekçeleriyle planlama esaslarına, şehircilik ilkelerine, kamu yararına, yasal mevzuata uygun olmadığı ve hukuka aykırı" olduğu gerekçesiyle iptal etti.

Mahkeme’nin verdiği bu kararın Yeni Kent Merkezi’nde plan notu değişiklerine, özelikle recidence ve yüksek nitelikli konut tanımlamasına göre yatırıma hazırlanan, ruhsat süreci devam eden projeleri olumsuz etkileyecek.

Mimarlar Odası İzmir Şubesi Başkanı Hasan Topal, "Mekansal plan yönetmeliği uyarınca bir planlama alanında yeralacak işlevlerin gereksinimi olan teknik ve sosyal altyapı alanları ayırmak zorundadır. Bunları ayırmadığı taktirde bu davada olduğu gibi, ilk planda konut yokken belli oranda konut önerildiğinde oradaki konutlarda yaşayacak insanların ihtiyacı olan yeşil alan, eğitim, sağlık alanı, kültür alanı, gibi işlevler ayrılmadığı takdirde o plan değişiklikleri hukuken yanlıştır. Yargı da bu yönde karar vermiştir" dedi.