İzmir depreminde Doğanlar ve Rızabey apartmanları neden yıkıldı?

İzmir depreminde dikkatler Bayraklı'da yıkılan binalar üzerinde yoğunlaştı. Bayraklı’da yıkılan Doğanlar ile Rızabey apartmanlarıyla ilgili ortaya çıkan raporlar acı gerçeği gözler önüne serdi. Her iki binayla ilgili ilçe belediyesinin 2012 ve 2018’de ‘çürük’ raporu verdiği ortaya çıktı.

Hürriyet gazetesinin haberine göre raporlarda her iki binanın da riskli ve tehlikeli olduğu belirtilerek ev sahipleri uyarıldı. Ancak binalar tahliye edilmedi. 

İzmir depreminde çöken ve onlarca kişinin hayatını kaybettiği Doğanlar ve Rızabey apartmanlarının çürük olduğu için tahliye edilmesine yönelik iki rapor ortaya çıktı. Bina sakinlerinin talebi üzerine Bayraklı Belediyesi Deprem Etüt Merkezi’nin düzenlediği raporlar acı gerçeği gözler önüne serdi. 

Rızabey Apartmanı için 25 Nisan 2012’de hazırlanan rapora göre, apartmana zemin+8 kat olarak 1993’te ruhsat verildi. Apartman 1975 tarihli deprem yönetmeliğine göre inşa edildi.

Binaya ilişkin rapordaki bazı tespitler şöyle:

Her katta yapılan ölçümler betonarme projesi ile karşılaştırıldığında, sıklaştırma bölgelerinde sıklaştırma olmadığı gözlenmiştir. Zemin katta dükkânlar ve ağır çıkmalar olduğu tespit edilmiştir. Bu ağır çıkmalar bina için risk teşkil etmektedir.

2005’teki deprem sonrasında kolon giriş bağlantı noktalarında çatlaklar oluşmuş ve buraların epoksiyle tamir edildiği gözlenmiştir.

Merdiven boşluğunda tesisattan kaynaklanan rutubetlenme olduğu tespit edilmiştir.

Beton sınıfı C15 ile C17 arasındaki seviyede.

Binanın temel alanının bulunduğu bölgede zemin etüdü yapılması gerekir. Zeminsel sıkıntı varsa bu sıkıntının ortadan kaldırılması yapının güvenliği açısından önemli.

BETON KALİTESİ DÜŞÜK

Raporun ‘sonuç’ bölümünde ise şu değerlendirmeler var:
“Yapınız beton kalitesinin düşük olması, düz demir kullanılması, etriye aralıklarının düzensiz ve kolon kiriş bağlantılarında etriye sıklaştırılmasının yapılmaması deprem riski açısından önem arz etmektedir.

Bu nedenlerden dolayı, zemin etüt raporu hazırlandıktan sonra 2007 deprem yönetmeliğine göre performans analizinin yapılmasının yapınız açısından iyi olacağı düşünülmektedir. Bu sebeple, gerekli ortak kararı almanız durumunda Dokuz Eylül Üniversitesi Deprem Araştırma Uygulama Merkezi ile irtibata geçerek zemin etüdü ile beraber performans analizi yaptırmanızı tavsiye ediyoruz.”

DÜKKAN ZEMİNİ TEHLİKENİN İŞARETİNİ VERMİŞ

Doğanlar Apartmanı hakkındaki rapora göre ise, bina 1990 yılında 1975 tarihli deprem yönetmeliğine göre yapıldı. 27 Şubat 2018 tarihli raporda şu tespitler var:

Depremler ve zemindeki sıvılaşmadan kaynaklı olarak zemin kattaki dükkânlarda kapı sıkışması ve deformasyon; dükkân zeminlerinde bombeleşmeler, birinci kat balkonlarında gözle görülecek seviyede sehim, ayrılma ve deformasyon, iki bina arasındaki deprem dilatasyon derzinde deformasyon, kopma, dökülmeler, dış cephede sıva çatlağı ve dökülmeler tespit edildi.

Bazı kolonların birleşme noktalarında sıkılaşma var.

BİNADA RİSK VAR TEDBİRİNİZİ ALIN

Raporun sonuç bölümünde ise şu değerlendirme yapılmış: “Yukarıda belirtmiş olduğumuz risk unsurları yapı güvenliğini tehlikeye sokmaktadır. Bu nedenle, 2007 deprem yönetmeliğine göre binanızda belirlenen risklerin yapı açısından tehlikeli bir durum olup olmadığının netleşmesi için, performans analizinin ve zemin etüt çalışmasının yapılmasının yapınız açısından iyi olacağı düşünülmektedir.

Bu sebeple, 6306 sayılı kanun gereği, Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetki verdiği kurum ve kuruluşlara giderek binanızın risk tespitini yaptırmanızı ve gerekli tedbirlerin alınmasını tavsiye ediyoruz.”

GÜÇLENDİRME YAPILAN BİNALAR 

Rızabey Apartmanı'na yakın bir zamanda statik güçlendirilme yapılmış. Yakınlarının enkazdan çıkarılmasını umutla bekleyen vatandaşlar, bu binanın 4 yıl önce deprem onarımını yapan firmanın yetkililerinin yargı önünde hesap vermesini istiyor.