Kira
29 Tem 2013 17:16
Son Güncelleme: 10 Oca 2019 00:32
İstanbul’da kiralık ev sıkıntısı başladı
Kentsel dönüşümün hız kazandığı bölgelerle Bağdat Caddesi hattında kiralık daire bulmak neredeyse imkansız hale geldi
İstanbul her dönem kiralık ev konusunda sıkıntılı bir şehir olmuştur. Kiralık ev bulmak ya da düşük fiyattan kiralık daire görmek adeta bir mucize gibidir. Ancak son beş yıldır bu durum bir ölçüde tersine dönmüştü. Binlerce konutluk dev projelerin arka arkaya devreye girmesi ile şehrin banliyölerinde adeta kiralık ev bolluğu ortaya çıktı. Bu durum kentin genelindeki kira artışlarının önüne geçti, İstanbul'un enflasyonunda hep önemli bir çarpan olan kira artış hızı düştü. Ancak son birkaç aydır bu durum yine tersine döndü. Şehrin birçok bölgesinde çok ciddi bir kiralık daire krizi yaşanıyor. Özellikle riskli alanlar olarak gösterilen ve yıkımın hız kazandığı bölgelerde kiralık daire bulmak neredeyse imkansız hale geldi. Az sayıdaki kiralık dairede ise rakamlar sürekli yükseliyor.
Örneğin, İstanbul'un ünlü Bağdat Caddesi ve caddeye paralel semtlerde kira artış oranları yüzde 25'lerin üzerine çıktı. İstanbul'da en düşük oranlı kira artışı ise Kartal-Pendik hattında gözlemleniyor. Ancak bu hatta bile daha önceki dönemde enflasyonun altında seyreden kira artış oranları yüzde 5'Ieri bulmuş durumda.
Yine Fikirtepe bölgesinde başlayan kentsel dönüşüm projesi, bölgeye yakın olan Yel Değirmeni'ndeki kira fiyatlarının çok yüksek oranda artmasına neden oluyor. İstanbul'un Anadolu yakasında, Selamiçeşme'den başlayıp Fenerbahçe'ye kadar uzanan Bağdat Caddesi'nde de yaklaşık 3 bin binanın yıkılıp yeniden inşa edileceği hesaplanıyor. Yıkım süreçlerinin hız kazanması ile yaşanan sıkıntının daha da artacağı bir gerçek.
Aynı durum İstanbul'un bir başka lüks semti Nişantaşı'nda da yaşanıyor. Burada ölçüm yapılan yaklaşık 100 binanın çürük çıkması ve dönüşümün hızlanması ile birlikte kiralık ev sıkıntısının da artacağı düşünülüyor.
Ev bulmakta zorlanıyoruz
Bağdat Caddesi ve çevresinde son bir yıl içinde kiralarda yüzde 15-20 oranında artış oldu. Artışın tek sebebi, insanların kendi binaları yenilenirken yakın çevresinde kiraya çıkma isteğinden kaynaklanıyor. Çok fazla kiralık ev arayan var ama kiralık ev yok. Cadde ve çevresinde yıkılması beklenen 200'e yakın bina var. Bu binalar da yıkıldığında kiralardaki artış oranı yüzde 30'u bulur. Bağdat Caddesi üzerindeki bir binanın üç ya da dördüncü katındaki 140 metrekare 3+1 evin kirası neredeyse 3 bin TL'yi buldu. Caddeye paralel sokaklarda ise aynı büyüklükte bir evin kirası 2 bin 250 TL'den başlıyor.
Arz talebi karşılamıyor
Merkez niteliğindeki birçok semtte arzın talebi karşılamadığını vurgulayan gayrimenkul danışmanları, önümüzdeki yıl kiraların daha da artacağını söylüyorlar, örneğin, Bağdat Caddesi'nin ünlü gayrimenkul danışmanlarından biri olan İshak Hason, mevcut durumu değerlendirirken, "Kiralık ev bulmakta zorlanıyoruz. Fiyatlar hızla artıyor. Caddenin paralelindeki sokaklarda bile ev kiraları 2 bin 250 TL'den başlıyor" diyor. Aynı sıkıntı cadde üzerindeki işyerleri için de geçerli. Yaklaşık 740 civarında dükkanın bulunduğu caddede, önümüz- mağaza zincirinin Bağdat Caddesi'nde deki yıllarda bu sayının 670'e düşme ihtimali oldukça yüksek. Yeni inşa edilen binalarda dükkan sayısı azalacağı için arz kısıtlanacak. Arz kısıtlanırken, talebin arttığını da belirtelim. 40'a yakın ünlü mağaza zincirinin Bağdat Caddesi'nde mağaza açmak için sıra beklediği biliniyor. Doğal olarak bu durum özellikle mağaza kiralarının önümüzdeki dönemde daha da artacağı anlamına geliyor.
Bu süreçte kira artışında bir diğer etken de müteahhitlerin kira desteği. Yıkılan giden binalardaki mülk sahiplerine müteahhit tarafından evler bitene kadar kira desteği yapılıyor. Bu rakamlar bir ölçüde yüksek rayiçlerden belirlenmiş durumda. Birçok ev sahibi yeni bir ev için bu kira desteğini kullanıyor. Şöyle ki, yeni bir projede küçük bir daire alınıyor. Bunun için bankadan çekilen kredinin taksitleri ilk yıllarda müteahhitlerden alınan kira desteği ile ödeniyor. Bu durum İstanbul'da özellikle küçük daire satışlarının tavan yapmasını sağlıyor.
Kartal ve Pendik'te arz fazlası var
Kartal ve Pendik'te son bir yılda kiralarda ortalama yüzde 5 civarında artış oldu. Bu iki ilçede de Elit Side, Statü Park, Mavi Kule, Kartal Kule, konutların satış fiyatlarında ise yüzde 10'luk bir Kartal Mesa, Çukurova Tovver, Dumankaya Metro artış söz konusu. Kartal ve Pendik'te Win, Mai Residence, Lapis Han, Espagon Dumankaya'nın Cadde, Flex, Dizayn ve Trend Residence, Kuriş Kule, Avora, Aydınlı Emlak projeleri ile Garden Planet, Park Verde, Elit Perla Konutları ve Safir Park gibi projelerin yapımı hala Plus ve Ataman Karina projelerini ön plana çıkan devam ediyor.
Pendik'in E-5'e yakın Çınardere, konut projeleri olarak sayabiliriz. Ofisim İstanbul, Orta, Dumlupınar ve Kavakpınar mahallerinin kentsel Varyap Plaza ve Hukukçular Towers ofisleri ve dükkanları dönüşüm içine girme ihtimali yüksek. Önümüzdeki yıl bu ile bölgemizin ilgi çeken ticari projeler arasında. mahallelerde arsa değerlerinde yüzde 30, daire fiyatlarında ekonomik ve siyasal gelişmelere bağlı olarak ani ise yüzde 25 oranında artış olabilir. Kartal'da Adliye Binası değişkenlikler olsa bile genel anlamda satılık konut veya ile başlayan hareketlilik ve kentsel dönüşüm projelerinin kiralarda bir artış beklemiyoruz. Şu anda bölgede talepten daha fazla arz var.
Riskli ilan edilen semtler sadece Nişantaşı veya Bağdat Caddesi gibi ünlü semtler değil tabii ki. Beyoğlu'na bağlı Kağıthane, Hacıhüsrev, Dolapdere ve Örnektepe'nin yanı sıra Bağcılar'a bağlı Göztepe, Kemalpaşa, Dmierkapı ve Evren mahalleleri de riskli alan ilan edildi.
Yenileme inşaatlarından kaynaklanan kira krizi sadece İstanbul'da da sınırlı değil. Bakanlar Kurulu tarafından riskli semtlerin ilan edildiği, yüzlerce binanın yıkılacağı diğer şehirlerde de benzer sıkıntı yaşanıyor.
Bakanlar Kurulu kararı ile Eskişehir'in Tepebaşı ilçesinin Mustafa Kemal Paşa, İhsaniye, Hacıalibey, Yeni Işıklar ve Mamure mahalleleri ve Odunpazarı ilçesinin Deliklitaş ve Kurtuluş mahalleleri riskli alan ilan edildi. Ankara'nının Altındağ ilçesi Seyfi Demirsoy, Hacılar, Önder, Gültepe, Çalışkanlar ve Beşikkaya-Feridun Çelik mahalleleri riskli alan ilan edilen yerlerden. Afyonkarahisar'ın merkez ilçesindeki Gökçe, Aksaraylı, Barbaros, Metli, Sümer, Nakilci, Bademli, Fakıpaşa, Hacı Mustafa, Hacı Abdurrahman ve Hacınasuh mahalleleri sınırları içerisinde bulunan bazı alanlar ve Kütahya'daki bazı alanlar da risk altında bölge ilan edildiler.
Para