En ucuz tatili Türkler yapacak!

Bu yıl 3 milyona yakın kişinin erken rezervasyon ile tatile gitmesi beklenirken, yıllarca ‘Avrupalı turist Türkiye'de Türklerden daha ucuza kalıyor' efsanesi de tarihe gömüldü. Öyle ki bu sene kurdaki artışın da etkisiyle aynı tarihlerde erken rezervasyon yaptıran bir Türk ile Avrupalı turist arasında ciddi fiyat farkı oluştu. Bugün itibarıyla 1-8 Ağustos tarihleri arasında İstanbul'dan Antalya'ya tatile gidecek olan bir Türk uçak dahil 2 bin 467 lira öderken, bu rakam bir Alman için 3 bin 992 lira, bir İngiliz için ise 4 bin 320 liraya çıkıyor.  İsviçreli turist ise 7 bin 900 lira ile neredeyse Türk turistin üç katı kadar fazladan para ödeyecek. Yani Türkler erken rezervasyon ile ‘kendi ülkelerinde en ucuz kalan turist' olmanın keyfini çıkaracak. Türkiye'de erken rezervasyon uygulaması ve gelinen noktayı ortaya koyan TÜRSAB'ın Erken Rezervasyon Raporu, yıllardır ‘son dakikacı' olarak bilinen Türklerin nasıl hızla yeni sisteme adapte olduğunu da rakamlarla da net olarak gösteriyor.

TÜRSAB Başkanı Başaran Ulusoy, erken rezervasyon sistemi ile büyük bir başarıya imza atıldığını belirterek, “Öncelikle Türkler planlı, programlı tatil alışkanlığı edindi. Tatil sigortası sistemi oturdu ve sezona göre yüzde 40-50'lere varan fiyat farkı ile daha ucuz tatil imkanına kavuşuldu.

Turizm sektörünün nihai hedefi Cumhuriyet'in 100. yılında yani 2023'te erken rezervasyonla birlikte yerli turist sayısını 35 milyon kişiye, iç turizmden ekonomiye katkıyı da 35 milyar liraya ulaştırmak” dedi.

TÜRSAB'a üye seyahat acentaları, Türkiye İstatistik Kurumu, Bankalararası Kart Merkezi ve Turizm Bakanlığı verilerine göre hazırlanan rapora göre bu yıl sayıları 3 milyona ulaşması beklenen tatile erken çıkan Türklerin profili şöyle:
Erken rezervasyonda yerli turistin yüzde 60'ı Antalya'yı tercih ediyor. Kalan yüzde 40'ı Bodrum, Marmaris, Kuşadası, Fethiye ve Çeşme'de tatil yapıyor.

Yerli turistin büyük çoğunluğu tatil kararını Nisan-Mayıs aylarında veriyor.
Tatil ödemelerinde taksitli seçenek kullanılıyor. En çok tercih edilen taksit sayısı ile 6-9 ay.
Türklerin tatilde kalış süresi ortalama 4-5 gün arasında değişiyor.
Kişi başına harcama tatil süresince 500-700 doları buluyor.
Türkiye'de tatil yapan yabancıların yüzde 70'i erken rezervasyonla geliyor. Türkiye'yi tercih eden yabancı turistler arasında en erkenci İngilizler. İspanyollar ve İtalyanlar ise son dakikacı.
Antalya'da 5 yıldızlı bir otelin fiyatlarından hareketle yapılan hesaplamaya göre, İtalyan turist erken rezervasyon yapan bir yerli turiste göre yüzde 28, Alman yüzde 61, İngiliz yüzde 75, İsviçreli 320 fazla para ödüyor.

Bu yıl hedefler tutarsa son 6 yılda erken rezervasyon yapan yerli turist sayısı 11 milyon 300 bine ulaşacak.
Yıllarca tatilde ‘son dakikacı' olarak bilinen Türkler, 2009 yılında Turizm Bakanlığı önderliğinde başlayan erken rezervasyon kampanyasını çok hızlı benimsedi. Kampanya başlamadan önce 300 bin yerli turistin tercih ettiği erken rezervasyon sistemi ile tatile gidenlerin sayısı 2009'da 1 milyon kişiye çıkarken, 2013'te bu rakam 2.5 milyona ulaştı. İlk verilerden hareketle yapılan hesaplamaya göre, 2014 yılı için erken rezervasyon yaptıranların sayısı ise 3 milyona ulaşacak görünüyor. Böylece, erken rezervasyon yaptıran yerli turist sayısı 6 yılda 10'a katlanırken, 6 yıllık toplam 'erkenci' yerli turist sayısı ise 11 milyon 600 bine yükselecek. Turizm sektörünün nihai hedefi ise Cumhuriyet'in 100'üncü yılında yani 2023'te bu rakamı 35 milyon kişiye, iç turizmden ekonomiye katkıyı da 35 milyar liraya ulaştırmak.

Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Türkiye'de çıkılan yurt içi seyahat sayısı 2012 yılı rakamlarına göre toplam 65 milyon seviyesinde. Bu rakam, 2013'ün ilk 9 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 7 artarak 54.4 milyon olarak gerçekleşti. Bu yükseliş trendinin yılın kalan 3 ayına da yansıması halinde 2013 toplam seyahat 69.5 milyona çıkacak görünüyor. 2013'ün ilk dokuz aylık verilerine göre 64.4 milyon seyahat sayısının yüzde 24'i yani 15.7 milyonu turistik belgeli tesislere yapılmış durumda. Bu da tatil tercihini ağırlıklı olarak 'akrabalarını ziyaret' olarak değerlendiren Türklerin 4'te 1'i tesislerde konaklamalı tatil seçeneğini kullandığını gösteriyor.

Turizm tesislerinde konaklayan yerli turistin sayısını TUİK geceleme ve seyahat sayısı olarak hesapladığı için yerli turistin sayısı net rakamlarla ortaya çıkmıyor. Ancak sektör üyeleri Türkiye'de turizm tesislerinde tatil amaçlı konaklayan yerli turist sayısının 7-8 milyon kişi düzeyinde olduğunu tahmin ediyor. 3 milyon kişiye dayanan erken rezervasyon rakamları da yerli turistin neredeyse yarısının artık 'erkenci' olduğunu gösteriyor.

2009 yılından bu yana yürütülen erken rezervasyon kampanyası tatiline son dakika karar veren Türkler'in zamanlamasını değiştirmiş durumda. 29 Nisan 2009'da “tatil herkesin hakkı' sloganı ile başlayan erken rezervasyon kampanyası ilk yıl sadece 4 Mayıs-8 Haziran tarihleri arasında geçerliydi. 2008 yılında dünyayı kasıp kavuran global krizin yaralarını yerli turist ile sarmak üzere hareket geçen ve kampanyayı başlayan Türk turizm sektörü, yerli turistin yoğun ilgisi üzerine her yıl erken rezervasyon tarihini öne aldı. 2014 yılı satışları ise kasım ortasından itibaren başladı. Artık tatilini aylar öncesinden planladıkları için ucuz tatil fırsatını yakalayan Avrupalı turist ile Türkler hemen hemen aynı aylarda tatil planları yapar hale geldi. TÜRSAB üyelerinin son verilerine göre yerli turistin yüzde 50'si 4 ay ve öncesinden rezervasyon yaptırırken, yüzde 35'i 1-4 ay öncesinden, kalan yüzde 15'i ise halen ‘son dakika'da rezervasyon yaptırmayı tercih ediyor.
 
Erken rezervasyon yaptıranların yüzde 60'ı Antalya ve Antalya'nın beldelerini tercih ediyor. Antalya bölgesinde Belek, Kemer ve Alanya önce çıkan beldeler. Kalan yüzde 40 ise Bodrum, Fethiye, Çeşme ve Marmaris'i tercih ediyor. Yurtdışına giden Türklerin erken rezervasyonla en çok tercih ettiği nokta ise Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti. Kıbrıs'ı İspanya, İtalya, Fransa (Paris), Orta Avrupa, Balkanlar ve Benelüx ülkeleri izliyor.

Erken rezervasyon kampanyalarından en çok yararlanan illerin başında ise İstanbul, Ankara, İzmir gelirken, bu illeri Bursa, Eskişehir, Antalya, Kayseri, Adana, Gaziantep ve Kocaeli izliyor. Türk tatilci 15 Haziran-15 Eylül arasında tatil yapmak üzere erken rezervasyon yaptırırken, Ramazan Ayı'nın yaz aylarına gelmesi nedeniyle üç aylık süre son yıllarda iki aya sıkışmış durumda. Erken rezervasyonda gelen ilk veriler eylül ayının özellikle ilk yarısının da yüzde 100 doluluk oranıyla tamamlanacağının işaretini veriyor.

Erken rezervasyon kampanyasının başladığı dönemlerde, yani Kasım-Aralık aylarında erken rezervasyon yaptıran tatilciler yüzde 50'ye varan tasarruf elde edebiliyor. Kampanyanın son döneminde ise bu oran yüzde 15'lere iniyor. Antalya'da 5 yıldızlı bir otelin fiyatlarından hareketle yapılan hesaplamaya göre, Türkiye'de de uygulanan erken rezervasyon sistemi sayesinde yabancı turist artık yerli turiste oranla yüzde 28 ila yüzde 320 daha pahalı kalıyor. Buna göre, İtalyan bir turist erken rezervasyon yapan yerli turiste göre yüzde 28 daha fazla öderken, bu oran Alman için yüzde 61, Hollandalı için yüzde 56, İngiliz için yüzde 75, İsviçreli için ise yüzde 320 olarak gerçekleşiyor.

Bu yıl önceki yıllardan farklı olarak kurdaki hareketlilik de turizmci için bir avantaj sağlıyor. Ekim 2013'te  2.72 TL seviyesinde olan Euro, Mart ayı başında yaklaşık 3.10 TL'den işlem görüyor. Yani Euro, son 5 ayda yaklaşık yüzde 14 değer kazanmış durumda. Bu da, ağırlıklı turisti Avrupa'dan çeken Türkiye'de erken rezervasyon ödemesini Euro üzerinden alan turizmcinin yüzünü güldürüyor. Bir yandan Türkiye rakiplerine göre 'daha ucuz' kalıp turist çekerken, diğer yandan da Euro üzerinden yapılan ödemeler turizmciye kur farkı üzerinden de kazandırıyor.

Tasarruf eğilimini artırmak ve cari açığın önünü kesmek için Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu'nun uygulamaya koyduğu kredi kartına taksit sınırı 1 Şubat itibarıyla uygulamaya kondu. Başlangıçta ‘tatil harcamalarına' taksit sınırının aşağıya çekileceği yönündeki açıklamalar sektörün başta BDDK olmak üzere yaptığı görüşmelerin de etkisi ile turizmi kapsamadı. BDDK ve Bankalararası Kart Merkezi verilerine göre, taksitli harcamalar içinde konaklamanın payı yüzde 3'ler düzeyinde. Konaklama ve seyahat harcamalarında ortalama taksit sayısı ise 8 ay.  Nitekim TÜRSAB'a üye acentaların rakamları da bunu doğrular nitelikte. 2014 yılı için erken rezervasyon yaptıranların tercih ettiği taksit seçeneği 6-9 ay arasında değişiyor.

TÜİK'in hane halkı iç turizm rakamlarına göre yılda 65-70 milyon düzeyinde seyahat yapılıyor. Türk halkının büyük bölümü tatilini yakınlarının yanında yapmayı tercih etse de rakamlar gösteriyor ki ‘turistik tesislerde tatil yapanların' sayısı giderek artıyor. Böyle olunca yurtiçindeki seyahatin sunduğu ciro 6-7 milyar lira seviyesine dayanmış durumda. 2009, yani erken rezervasyonun başladığı ilk yıl Türkiye'de seyahat için yapılan toplam harcama tutarı 12.2 milyar lira düzeyindeydi. Aynı yıl bu rakamın 3.6 milyar liralık bölümü gezi, eğlence ve tatil harcamaları için kullanılmıştı. 2012 yılına gelindiğinde ise toplam harcama 16.7 milyar liraya, gezi, eğlence ve tatil için yapılan harcama ise 5 milyar 549 milyon liraya ulaştı. Yani toplam harcamaların üçte birine yakın bölümünü Türkler tatil için ayırır oldu. 2009 yılında toplam harcamalar içinde tatil, eğlence ve gezinin payı yüzde 29'larda iken bu rakam 2012 yılında yüzde 33'lere fırladı.
2013 yılının Ocak-Eylül rakamları ise artışın devam ettiğini net olarak ortaya koyuyor. Yurtiçi harcamalar 14.9 milyar lira düzeyinde iken, tatil harcamaları 2012 yılının tamamını geçerek 5 milyar 594 milyon lirayı aştı. Toplam harcamalar içinde tatilin payı ise ilk dokuz ayda yüzde 37'lere ulaşarak rekora imza attı. Bunun nedenini seyahat sayısındaki artış da net olarak ortaya koyuyor. 2009 yılında 60 milyon 886 bin seyahatin 11 milyon 346'sı tatil, eğlence ve gezi için yapılırken 2012 yılında 64 milyon 992 seyahatin 12 milyon 682'sinin tatil amaçlı olduğu göze çarpıyor. 2013 yılının üçüncü çeyreğine varıldığında 54 milyon 556 seyahatin yüzde 22'sinin yani 12 milyon 453'ünün tatil amaçlı olduğu görülüyor.

Erken rezervasyon verileri, tatile erken karar verip rezervasyon yaptıranların yüzde 85'inin  sigorta desteği kullandığını ortaya koyuyor. Erken rezervasyon yaptırıp da daha sonra bundan vazgeçenlerin oranı ise sadece yüzde 10'lar düzeyinde. Sigorta yaptıranların son 72 saate kadar mazeretsiz olarak rezervasyonlarını iptal edebilecekleri için bu açıdan da güvence alına alınmış oluyorlar. Böyle bir durumda tatilciler ödemiş oldukları ücreti geri alma imkanına sahipler.

Türkiye 2013 yılında toplam 34.9 milyon turisti ağırladı. Yurtdışında yaşayan Türklerle birlikte dışarıdan gelen turist sayısı geçen yıl 39 milyonu buldu. Türkiye otellerinde tatil yapan yabancıların yüzde 60'ı hatta bazı yıllarda yüzde 70'i erken rezervasyon ile yerini çok önceden ayırtılıyor. Tatil için Türkiye'yi tercih eden yabancı turistlerin erken rezervasyonları da ülkelere göre farklılık gösteriyor. İspanya ve İtalya gibi Akdeniz ülkelerinin Türkiye rezervasyonlarını son dakikaya bıraktığı göze çarparken, İngiliz ve Almanların ise 6 ay ve öncesinden rezervasyon yapma eğilimi gösterdiği dikkat çekiyor. Türkiye'nin en çok turist aldığı Almanya, İngiltere, Rusya gibi ülkelerde ise ağırlıklı olarak öne çıkan erken rezervasyon süresi 4-8 ay. Bu ülkeler arasında en çabuk harekete geçenler ise İngilizler. İngilizler, Türkiye'ye satılan paket tatillerin yüzde 30'unu ilk 3 ayda satın alıyor, tüm paket tatillerinin de yüzde 57'si yaz sezonu öncesindeki 1 yıl içerisinde satılmış oluyor.

Erken rezervasyonun en çok revaçta olduğu alanlardan birisi de kiralık yatlar. 2014 yazı için yapılan yat rezervasyonları yüzde 40'ı geçmiş durumda. Bu oran, İspanya, Hırvatistan, Yunanistan, İtalya gibi diğer Akdeniz ülkelerini geride bırakıyor. Türkiye'de yatlarda rezervasyon yapılan süre rakip ülkelerin oldukça önünde. 2014 yazı için Türkiye'de yat rezervasyon ortalaması şimdiden 7.4 hafta dolu. Bu rakam İspanya'da 6.3, Yunanistan'da 4.5, İtalya'da 4 ve Hırvatistan'da ise 5.7. Önceki yılların toplamında yatlarda sezon boyu kalış süresine bakıldığında ise halen alınacak yol olduğu dikkat çekiyor. Türkiye'de yatlarda ortalama kalma süresi 18.2 hafta. Yunanistan'da da önceki yıllarda 18.2 hafta olan ortalama, İspanya'da 17.6, İtalya'da 16.6, Hırvatistan'da ise 16.7.

Dünya trendlerine bakıldığında, internet üzerinden yapılan rezervasyonlar kadar seyahat acentaları üzerinden yapılan rezervasyonların da payını artırdığı göze çarpıyor. Seyahat acentalarının erken rezervasyondan aldığı pay yüzde 24, yakaladıkları büyüme oranı ise yüzde 4 olurken, internet üzerinden yapılan erken rezervasyonun payı ise yüzde 65'e yükselmiş durumda. Özellikle gelişmiş ülkelerde bu oranın yüzde 70'le doygunluk aşamasına vardığı, bu orandan daha yükseğe çıkmasının beklenmediği belirtiliyor. Bunun en önemli nedeni olarak da, 'ilk kez yurt dışına çıkan turistlerin önemli bir bölümünün gelişmekte olan ülkeleri tercih etmesi, bu ülkelerde de intenetten rezervasyon yerine sehayat acentalarına daha çok güvenilmesi' gösteriliyor.

Bu yıl erken rezervasyona doping etkisi yapan unsurların başında Güney Amerika'da gerçekleşecek olan FIFA Dünya Kupası geliyor. 12 Haziran-13 Temmuz tarihleri arasında Brezilya'da oynanacak Dünya Kupası nedeniyle ülkeye 1 milyon 462 bin ek yabancı turistin geleceği hesaplanıyor. Resmi hesaplara göre, Dünya Kupası, normalde 6 milyon 18 bin olan 2014 yabancı turist beklentisini 7 milyon 480 bine çıkaracak. Özellikle Avrupa'dan Brezilya'ya Dünya Kupası izlemeye gidecekler, erken rezervasyon talebini önceki yıllara göre artırmış durumda. İngiltere'den gelen haberler, erken rezervasyon talebinin Dünya Kupası nedeniyle önceki yıllara göre yüzed 10 artış kaydettiği yönünde. Benzer şekilde İspanya'da yüzde 20, Fransa ve Almanya'da da yüzde 10'a yakın talep artışı olduğu bilgisi paylaşılıyor.
Türkler yurtdışı için de artık büyük bir turizm potansiyeli oluşturuyor. TÜİK'in rakamlarına göre 2013 yılında yurtdışına çıkan vatandaşların sayısı bir önceki yıla göre yüzde 27.7 artarak 8 milyon kişiye ulaştı. 2013 yılında en fazla seyahat edilen ülke 1.1 milyon kişi ile Gürcistan oldu. Bu ülkeyi 653 bin kişi ile Bulgaristan, 598 bin kişi ile Yunanistan izledi. Türk vatandaşlarının en önemli yurtdışına çıkış nedenini ‘gezi, eğlence, sportif ve kültürel faaliyetler' oluşturdu. Buna göre 8 milyon Türk vatandaşın yüzde 37'sinin yurtdışına çıkış amac gezi, eğlence için, Yüzde 20'si ise iş amaçlı seyahat yapıyor. Bu rakamlar da Türkler yurtdışı için de ciddi bir erken rezervasyon potansiyeli taşıdığını gösteriyor.

Dünyada erken rezervasyona olan ilgi artarken, Türkiye'de de tatilciler tatil planını en az 2-3 ay erken yapmaya alışıyor.  Hem turistler hem de acentalar için erken rezervasyonun avantajları şöyle sıralanıyor:
Özellikle Ocak ve Şubat aylarında yaz tatili için yapılan planlar yüzde 50'ye varan fiyat avantajı sağlıyor.
Bazı tur operatörleri erken rezervasyonu teşvik etmek için belirli tarihlerde yapılan rezervasyonda belli bir yaşın altındaki çocuklar için ek ücret almıyor.

Erken rezervasyon yapılması halinde tatil süresine kadar olan süreçte taksit imkanıyla tatil ücretinin önemli bir kısmının ödemesini bitirmek ya da geç ödeme imkanıyla rezervasyonu yaptırıp ödemeyi geç başlatmak mümkün.
Erken rezervasyonla, aynı zamanda uçak biletleri de daha önceden, dolayısıyla daha ucuza alınabiliyor.
Kış ya da erken bahar aylarında pek çok tatil yöresindeki tesislere rezervasyonlar yeni yeni başladığı için yer bulamama ya da istenilen odayı bulamama gibi dezavantajlardan kaçınılabilir.