Emeklilikte yeni dönem! 1 Ocak'tan itibaren...

Yeni yılın başlamasıyla bir çok kesim etkileniyor. 2016’dan itibaren, yaklaşık 6 milyon kişiyi ilgilendiren bireysel emeklilik sisteminde (BES) yapılan kesintilerde yeni bir dönem başlayacak. BES için yapılacak tüm kesintilerde tavan uygulamasına geçilecek. BES katılımcılarından “giriş aidatı” ve “yönetim gideri” adı altında ilk 5 yılda yapılacak kesintiler yıllık 140 lirayı aşamayacak. Mevcut sistemde, ilerleyen yıllarda da kesintilere devam edilirken, artık katılımcılardan 6. yıldan itibaren bu iki kesinti yapılamayacak, sadece “fon gideri” kesintisine devam edilecek. Sistemde 6 yıl ve daha uzun süre kalanlara ise 2021 yılından itibaren fon gideri kesintisinin belli bir kısmı iade edilecek. Ne kadar uzun süre kalınırsa iade oranı o kadar artacak.

Yıllık kesintiler
Habertürk'ün haberine göre, Hazine Müsteşarlığı’nın, 25 Mayıs 2015 tarihinde Bireysel Emeklilik Sistemi Hakkında Yönetmelik’te yaptığı değişiklik 1 Ocak 2016 tarihinde yürürlüğe girecek. Yeni yönetmelik uyarınca, “giriş aidatı” ve “yönetim gideri” olarak yapılabilecek kesintiler ilk 5 yıl ile sınırlandırıldı. 5 yıllık dönemde bu iki kalem için yapılabilecek yıllık kesintiler, aylık brüt asgari ücretin yüzde 8.5’ini aşamayacak.

Yıl başında yürürlüğe girecek net bin 300 liralık asgari ücretin brütü bin 645.77 lirayı bulacak. Bu nedenle, gelecek yıl söz konusu iki kalem için yapılabilecek kesinti toplamı 140 lirayı aşamayacak. 6. yıldan itibaren ise “ara verme” kesintisi dâhil “yönetim gideri” kesintisi yapılamayacak ve “giriş aidatı” tahsil edilemeyecek.

Sözleşmeler...
Şirketler genellikle giriş aidatını peşin almıyorlar, müşteri sadakatini sağlamak amacıyla erteliyorlar. Buna “ertelenmiş giriş aidatı” deniliyor. Ertelenmiş giriş aidatı, müşteri başka bir şirkete geçtiğinde ya da sistemden erken çıktığında tahsil edilebiliyor. Şirket değiştirmelerde ve sistemden çıkışta yapılan bu tür kesintiler artık yeni kurallara tabi olacak. 5 yıl doldurulmadan yapılan şirket değiştirmeleri veya sistemden tümüyle çıkışta asgari ücretin yüzde 8.5’i oranındaki yıllık tutar dikkate alınacak. Örneğin, 3 yıl sistemde kalıp ayrılan kişi için öncelikle bu kişi tarafından sözleşme süresince ödenmiş kesintiler hesaplanacak.

Ardından asgari ücretin yüzde 8.5’i esas alınarak, 3 yılda alınabilecek azami tutar belirlenecek. Belirlenen bu tutardan, daha önce yapılmış ödemeler düşüldükten sonra kalan tutar kadar tahsil edilecek. Yeni kurallar, 31 Aralık 2015 tarihinden önce imzalanmış BES sözleşmelerine de uygulanacak. Sözleşmede daha önce imza altına alınmış bulunan “ertelenmiş giriş aidatları”, yeni yönetmelikteki sınırları aşamayacak.

1 Ocak 2016 tarihi itibarıyla devam eden BES sözleşmelerinde, eğer son 5 yılda yapılan kesintiler, asgari ücretin yüzde 8.5’i üzerinden belirlenen 5 yıllık üst sınırı aşmış ise bu kişiden artık yönetim gider kesintisi ve giriş aidatı altında herhangi bir kesinti yapılamayacak.

2016'da kesinti yapılmayacak
Sözleşme yıldönümü 1 Temmuz olan bir BES katılımcısından, 2015’in ikinci yarısında 140 lira kesinti yapılmış ise bu kişiden 30 Haziran 2016’ya kadar kesinti alınamayacak. BES’ten 6. yıldan sonra ayrılacak katılımcılardan yapılabilecek toplam kesintilere ise devlet katkısına endeksli tavan uygulanacak. Buna göre, sözleşmenin yürürlük tarihinden sonlanma tarihine kadar şirketçe yapılacak kesintilerin toplam tutarı, devlet katkısı olarak hesaba yatırılan tutarın belli oranını aşamayacak. Tavan oranı; 6. yılda devlet katkısının yüzde 60’ı, 7. yılda yüzde 70’i, 8. yılda yüzde 80’i, 9. yılda yüzde 90’ı ve 10. yıldan itibaren ise yüzde 100’ü olarak uygulanacak.

Katkı tavanı...
Devlet katkısı tutarı ile ilişkilendirilen kesintilere yönelik üst sınır, 1 Ocak 2016 tarihinden sonra yatırılacak katkı payları için uygulanacak. Bu tarihten önce birikmiş tutar ile bu birikmiş paraya ilişkin gelecek yıllarda elde edilecek getiri üzerinden yapılacak kesintiler, tavan hesabında dikkate alınmayacak.

Müşteri çalınmayacak
Yeni sistemle şirketlerin ilk 5 yıl içerisinde birbirinden müşteri çalması cazip olmaktan çıkacak. Örneğin, 1 Ocak 2016 tarihinde BES’e giren bir kişi 1 Haziran 2018’de B şirketine geçerse, A şirketi 2016 ve 2017’deki asgari ücretlerin yüzde 8.5’ine ilaveten 2018’deki asgari ücretin yüzde 8.5’inin üç katına kadar ertelenmiş giriş aidatı tahsilatı yapabilecek.

İade başlıyor
1 Ocak 2021’den başlamak üzere, BES katılımcılarının sistemde devam etmelerini teşvik için “fon toplam gider kesintisinin” bir kısmının iadesine başlanacak. 6. yıl için bu oran yüzde 2.5 ile başlayacak ve her yıl 2.5 puan artacak. 15 yıl ve sonrası için iade oranı yüzde 25’e çıkacak. Örneğin 15. yılda bin 800 lira kesinti yapılan kişiye, yıl sonunda 450 TL iade yapılacak.