Ekonomi
22 Eyl 2015 10:30
Son Güncelleme: 10 Oca 2019 03:27
'Doyum' noktasında...
Rekolte düşüşüyle zeytinyağı fiyatının yükseleceği öngörülüyordu ancak uzmanlar fiyatın doyum noktasına ulaştığını söylüyor.
Zeytinyağı üretimi bu yıl bekleneni vermedi. Litre fiyatı yılın
başından itibaren artışını sürdürerek 15 lirayı geçti. Geçen yıl 7
liradan satılan zeytinyağı fiyatının önce ‘psikolojik sınır’ olarak
nitelenen 10 lirayı, ardından ise 15 lirayı geçmesi, zeytinyağında
tüketiciyi de tedirgin etmeye başladı. Ambalajlı olarak raftaki
hali 25 liraya dayanan zeytinyağında bu yıl da fiyatın 30-35 lira
bandına çıkacağı konuşuluyor. Ancak uzmanlar, Türkiye’nin üretici
ülke olduğuna dikkat çekerek, zeytinyağının bu yıl en yüksek fiyatı
yaşadığını ve bunu aşmasının mümkün görünmediğini savunuyor. Bu
tahminlerin dışında ise bu yıl fiyatların artmasındaki temel neden
olan, içerideki üretimin yeterli olmaması dışında yaşanan küresel
iklim değişikliğinin boyutuna da dikkat çekiliyor. Buna göre
İspanya ve İtalya gibi önemli üreticilerde özellikle kuraklık,
yıllık ortalama üretimi 1 milyon 750 bin ton seviyelerinde olan
İspanya’da üretimi 1 milyon tona kadar düşürdü. İklim nedeniyle
ülkelerde sıkıntı sürüyor ama geçen yıldan itibaren yaşanan
sorunlar en aza indirildi.
Stok devretti
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi koordinasyonunda oluşturulan ‘Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti’nin raporuna göre 2015-2016 sezonunda zeytin üretiminin 1 milyon 108 bin ton, zeytinyağı üretiminin ise 143 bin 115 ton olması bekleniyor. Bu verilere göre zeytinyağı üretiminde yaklaşık yüzde 16 düşüş olması bekleniyor. Ayrıca rekolte tahmin raporunda 2014-2015 döneminde fiyatların sürekli yükseleceği beklentisi ile devreden zeytinyağı stoğunun yaklaşık 20 bin ton seviyesinde olduğu belirtilerek, “Bu durumda, devreden stok ile birlikte 2015-2016 iş yılı toplam zeytinyağı miktarının 163 bin ton olduğu görülmektedir” denildi.
Raporda yayınlanan ‘stok’ verisinden bahseden Tarım Uzmanı Ali Ekber Yıldırım, “Yüzde 16 düşüş olunca fiyat bu yüzden artıyor deniyor. Ama 30 lirayı görür demek doğru olmaz. Zaten fiyat artışı da Türkiye’deki iç üretimden çok etkilenen bir şey değil. Daha çok İspanya, İtalya, Suriye gibi bizim de temel olarak aldığımız ülkelerdeki gelişmeleri izlemek lazım. Yoksa bu yüzden fiyat yükseliyor açıklaması temelsiz olur” dedi.
‘Üretici böyle kazanmaz’
Fiyat artış iddialarının her sezon öncesi dile getirildiğine dikkat çeken Tariş Zeytinyağı Birliği eski başkanı Fatih Cenikli, “Üreticiyi destekleyip, verimliliği artırmakla üretici de, tüketici de mutlu olur, oysa ki fiyat yükselecek demekle stok olur, bugünlük mutluluk olur. Rapora baktığımızda geçen yıl fiyatların daha da artacağı beklentisine giren üretici satmayıp 20 bin ton stok yapmış, stok da devretmiş. Biz sonuçta üretici bir ülkeyiz bu yüzden daha fazla artışı bu fiyat kaldırmaz. Doyum noktası da tüm iklim koşulları, üretim ile birlikte burasıdır” diye konuştu.
Zeytinde ağaçlandırmanın hızla yapılıp toplam sayının 168 milyona dayandığını vurgulayan Ali Ekber Yıldırım, buna rağmen üretimin düşmekte olduğuna dikkat çekti. Yıldırım, ağaç başına 2 kilogram daha az verim alındığını belirterek, “Ya ağaç yok, ya da dikilen ağaçlar için doğru yer seçilmedi. Mesela Antakya’ya gemlik dikildi, bilemiyorum. Fındık gibi bir spekülasyondan bahsetmek tam anlamıyla doğru değil. Çünkü ikisi çok farklı. Zeytinyağının alternatifi var. Fındık tamamen tek” diye konuştu.
‘Fiyat 30-35 lirayı görebilir’
Aydın Ticaret Borsası Başkanı Adnan Bosnalı, zeytinde ağaç verimliliğinin çok düşük olduğunu belirterek, zeytinyağının litre fiyatının 30-35 lirayı görebileceğini belirtti. Dünya çapındaki iklim değişikliği nedeniyle yalnızca Türkiye’de değil, İspanya, İtalya, Tunus, Suriye ve Fas gibi birçok zeytinyağı üreticisi ülkede de sıkıntı yaşandığını söyleyen Bosnalı, “Aydın’dan örnek vermek gerekirse ağaç sayısındaki verimde korkunç bir düşüş yaşanıyor. Biz dolu mahsullerde 55 bin ton zeytinyağı çıkaran bir bölgeyiz. Ancak şu anda 15 bin tonlardayız, 20 bin ton olursa seviniyoruz. Bu tamamıyla iklimsel bir etki. Buna bağlı olarak ilerleyen süreçte zeytinyağı fiyatlarında yükselen bir trend içerisine gireceğiz. Şu anda raflarda litre fiyatı 25 lira civarında olan zeytinyağında fiyatlar yeni sezonda 30-35 lirayı görebilir” dedi.
Stok devretti
Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi koordinasyonunda oluşturulan ‘Zeytin ve Zeytinyağı Rekoltesi Ulusal Resmi Tespit Heyeti’nin raporuna göre 2015-2016 sezonunda zeytin üretiminin 1 milyon 108 bin ton, zeytinyağı üretiminin ise 143 bin 115 ton olması bekleniyor. Bu verilere göre zeytinyağı üretiminde yaklaşık yüzde 16 düşüş olması bekleniyor. Ayrıca rekolte tahmin raporunda 2014-2015 döneminde fiyatların sürekli yükseleceği beklentisi ile devreden zeytinyağı stoğunun yaklaşık 20 bin ton seviyesinde olduğu belirtilerek, “Bu durumda, devreden stok ile birlikte 2015-2016 iş yılı toplam zeytinyağı miktarının 163 bin ton olduğu görülmektedir” denildi.
Raporda yayınlanan ‘stok’ verisinden bahseden Tarım Uzmanı Ali Ekber Yıldırım, “Yüzde 16 düşüş olunca fiyat bu yüzden artıyor deniyor. Ama 30 lirayı görür demek doğru olmaz. Zaten fiyat artışı da Türkiye’deki iç üretimden çok etkilenen bir şey değil. Daha çok İspanya, İtalya, Suriye gibi bizim de temel olarak aldığımız ülkelerdeki gelişmeleri izlemek lazım. Yoksa bu yüzden fiyat yükseliyor açıklaması temelsiz olur” dedi.
‘Üretici böyle kazanmaz’
Fiyat artış iddialarının her sezon öncesi dile getirildiğine dikkat çeken Tariş Zeytinyağı Birliği eski başkanı Fatih Cenikli, “Üreticiyi destekleyip, verimliliği artırmakla üretici de, tüketici de mutlu olur, oysa ki fiyat yükselecek demekle stok olur, bugünlük mutluluk olur. Rapora baktığımızda geçen yıl fiyatların daha da artacağı beklentisine giren üretici satmayıp 20 bin ton stok yapmış, stok da devretmiş. Biz sonuçta üretici bir ülkeyiz bu yüzden daha fazla artışı bu fiyat kaldırmaz. Doyum noktası da tüm iklim koşulları, üretim ile birlikte burasıdır” diye konuştu.
Zeytinde ağaçlandırmanın hızla yapılıp toplam sayının 168 milyona dayandığını vurgulayan Ali Ekber Yıldırım, buna rağmen üretimin düşmekte olduğuna dikkat çekti. Yıldırım, ağaç başına 2 kilogram daha az verim alındığını belirterek, “Ya ağaç yok, ya da dikilen ağaçlar için doğru yer seçilmedi. Mesela Antakya’ya gemlik dikildi, bilemiyorum. Fındık gibi bir spekülasyondan bahsetmek tam anlamıyla doğru değil. Çünkü ikisi çok farklı. Zeytinyağının alternatifi var. Fındık tamamen tek” diye konuştu.
‘Fiyat 30-35 lirayı görebilir’
Aydın Ticaret Borsası Başkanı Adnan Bosnalı, zeytinde ağaç verimliliğinin çok düşük olduğunu belirterek, zeytinyağının litre fiyatının 30-35 lirayı görebileceğini belirtti. Dünya çapındaki iklim değişikliği nedeniyle yalnızca Türkiye’de değil, İspanya, İtalya, Tunus, Suriye ve Fas gibi birçok zeytinyağı üreticisi ülkede de sıkıntı yaşandığını söyleyen Bosnalı, “Aydın’dan örnek vermek gerekirse ağaç sayısındaki verimde korkunç bir düşüş yaşanıyor. Biz dolu mahsullerde 55 bin ton zeytinyağı çıkaran bir bölgeyiz. Ancak şu anda 15 bin tonlardayız, 20 bin ton olursa seviniyoruz. Bu tamamıyla iklimsel bir etki. Buna bağlı olarak ilerleyen süreçte zeytinyağı fiyatlarında yükselen bir trend içerisine gireceğiz. Şu anda raflarda litre fiyatı 25 lira civarında olan zeytinyağında fiyatlar yeni sezonda 30-35 lirayı görebilir” dedi.