Çarşıda Ramazan bereketi

Ramazan öncesindeki son hafta sonunda Ramazan alışverişinin nabzının attığı Eminönü’nde iğne atsan yere düşmüyor. Mısır Çarşısı içinde yoğun bir telaş var. Çarşının etrafındaki şarküteri, kuru gıda, hurma satan dükkanlar da yoğun alışverişe sahne oluyor. Geçen yılki Ramazan alışverişine oranla daha kalabalık bir kesim peynirden kuru patlıcana, pastırmadan çaya kadar tüm dükkanlarda alışverişe hız vermiş durumda.
Geçen yılki Ramazan öncesi gözlemlerine başvurduğumuz esnaf Hüseyin Duran, “Bir on yıl daha buraya gelme, Ramazan yaz ayından çıksın öyle, yazın kimse bir şey almıyor” demişti. Bu yıl ise alışverişin artması üzerine, “Sanki yaza da alıştık gibi” diyor.

Fiyatlarda geçen yıla göre bir değişiklik yok denebilir. Özellikle şarküteri ürünleri en fazla alınan mamüller. Esnaf Bayram Yılmaz, “Bayramda giysi satan seviniyor, Ramazan’da ise gıda satan” diyor. Tezgahlarda her türlü peynir var. 12 liradan 60 liraya kadar geniş bir yelpazede bol peynir çeşidine erişmek mümkün. Peynir satan esnaf, kalıp kalıp peynir alındığını söylüyor. Çünkü peynir sahurun da vazgeçilmezi olma özelliğini sürdürüyor. Zeytinde de durum aynı. 8 liradan başlayan zeytin fiyatları 34 liraya kadar çıkıyor. Her zeytin satan dükkanda yoğun telaş var. Zeytin satan esnaftan biri, “Bir fiyat uyarısı yapılmıştı, ‘ucuz zeytin almayın’ diye, o yüzden daha çok ortalama fiyatta olan zeytinlerden satıyoruz, en pahalısını da alan çok çıkmıyor” diye konuşuyor. Pastırmanın kilosu ise 75-85 lira arasında. Zamlı et fiyatları buraya bu yıl yansımamış.

Çarşı ve etrafında temel şarküteri gıdalarının yanısıra en çok hurma satılıyor. Önünde kilolarca hurma olan her dükkanın sırası sokaklara taşıyor. Zaten kalabalık olan çarşı etrafında sık sık tıkanan yaya yolunda durarak ilerliyoruz. 8 liradan 130 liraya kadar hurma satılıyor. Hurma fiyatları da zamlandı ama esnaf fiyatı yükseltmemiş. Pahalılığıyla meşhur Peygamber hurması da tezgahta yeni yeni yer almaya başlamış. Peygamber hurmasının bu yıl dökmesi 90 lira, kapalı kutuda olanı ise 130 liradan satılıyor.

Birkaç yıldır Eminönü etrafında gözlemlediğimiz ‘kuru meyve’ sıkıntısı sürüyor. Üretici ve market arasındaki fiyat farkı yüzde 498’e kadar çıkan kuru incirin kilosu 40-60 lira arasında değişiyor. Kuru kayısının fiyatları da türlerine göre 30-62 lira arasında ayrılmış. Tezgahta alışveriş yapan bir kadın müşteri, “Bunu da yaz” diyerek, “Her Ramazan bu meyvelerden komposto yapardık, bardak bardak içerdik, ya da öğün aralarında yerdik ki midemiz rahat etsin ama sor bakalım kaç yıldır alabiliyor muyum.”


Çarşı ve etrafında turşudan meyveye, kurutulmuş sebzeden salçaya kadar alışveriş sürüyor. İklim şartları nedeniyle rekoltesi düşen salçalık domates nedeniyle fiyatı yüzde 38 oranında artış gösteren salça, çarşıda da pahalı. Kilosu 16-24 lira arasında satılan salça, Ramazan öncesi hayal kırıklığı yaratan ürünlerin başında geliyor. Marketlerde 4 liradan 16 liraya kadar çıkan pirinç, nohut, fasulye, mercimek gibi kuru bakliyatların fiyatları Eminönü etrafında da düşük sayılmaz. Müşterilerden biri, pide fiyatlarına gelen zammı da hatırlatarak, “Ben nohut alamıyorsam, fındık fiyatı alıp başını gittiyse, ete zaten yaklaşamıyorsam bari ekmek yiyelim” diyor.

Çarşıda yiyecek içecek satan tezgahlar dışında diğerlerine rağbet yok. Tekstil ürünleri, çeyiz eşyaları, ayakkabı dükkanı esnafı, “Sıramızı bekliyoruz” diyor. Çarşıda turist yoğunluğu her zamanki gibi fazla. Avrupalılar da, Körfezli turistler de hurma almıyor. Esnaf Şemsi Aydın, “Kendi ülkelerinde iyisi var, bıkmışlar” diyor. Körfez turisti Ramazan öncesinde, ülkesine göndermek için yine bol bol lokum ve şekerleme alıyor. Avrupalı turist ise baharat ve kahve peşinde.