Büyük AVM krizi kapıda! Bankalar 30'a yakın AVM'ye el koymak üzere...

Pandeminin getirdiği ekonomik durgunlukla birlikte AVM'ler kredi borçlarını ödemekte zorlanıyor. Bankaların, 30'a yakın AVM'ye el koymasının an meselesi olduğu belirtiliyor. 

Geride bıraktığımız yıl itibari ile sayıları 440’a, kiralanabilir alanı ise 13,1 milyon metrekare civarına yaklaşan Alışveriş Merkezleri'nin, bankalara devir tehlikesi gündemde.

Bünyelerinde bulunan markalara kira desteği kapsamında 6,5 milyar TL’lik destek veren AVM’ler, artan kurun da etkisi ile kendi borçlarını ödeyemez hale geldi.

Dünya gazetesinde Yener Karadeniz'in haberine göre; 15 milyar dolar borç bulunan sektörde 30’a yakın AVM’nin bankalara devir riski ile karşı karşıya olduğu ifade edildi. Yakın gelecekte en büyük AVM sahiplerinin bankalar olabileceğine dikkat çeken sektör temsilcileri, 1 milyona yaklaşan istihdam sağlayan sektörün ayakta kalabilmesi için borçlarında 1 yıl faizsiz öteleme ve TL’ye dönüş desteği istedi. 

200’E YAKIN AVM BORÇLU

Aldığımız bilgilere göre, yerli yatırımcılar AVM yatırımlarında genellikle yüzde 20-25 civarında öz kaynak kullanıyor. Kredi başvurusunda ise kira sözleşmelerini teminat gösteren kurumlar, 6-7 yılı bulan vadelerde kredi çekiyor. Yabancı yatırımcılarda ise söz konusu vade 10 yılı aşkın. Bilindiği üzere 2018 Ekim ayı itibari ile kiralamalarda TL’ye geçilmişti. Uygulama öncesi döviz üzerinden kredi alan AVM sayısının yaklaşık 200 civarında olduğu ve bunların çok büyük bir kısmının da ödemelerinin sürdüğü dile getiriliyor. Bu yıl itibari ile söz konusu borç miktarı 15 milyar dolar civarına ulaştı.

KURUN NEGATİF ETKİSİ ARTIYOR 

Kaba bir hesapla, gelirleri TL’ye dönen AVM’lerin kredi yükü, 2018 Ekim’den bu yana döviz kurunda yaşanan artış sebebi ile yüzde 25’e yakın arttı. Kovid-19 sürecinde azalan gelirler de dikkate alındığında birçok AVM borçlarını çevirememeye başladı. Borç yükümlülüklerini yerine getiremeyen AVM’lerin bankalara devri de hız kazandı. Son olarak geçtiğimiz günlerde 300 milyon dolarlık borcunun ödenmesinde yaşanan problemler sebebiyle Palladium AVM, Akbank’a geçti.

KREDİ YÜKÜ TAŞINAMAZ HALE GELDİ

AYD Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Alkaş Yönetim Kurulu Başkanı Avi Alkaş, son iki yıldır döviz kredi yükünün, açılan döviz makası sebebi ile taşınamaz hale geldiğine dikkat çekti. Alkaş, “Sektörde bulunan 440 AVM’nin önemli bir bölümü bankalar ile ilişkilerini düzenleyemezse en büyük AVM sahipleri bankalar olacak. Devir sonrası bankalar AVM’lerin maliki durumuna dönüşüyor. Bu akımın yaygınlaştığı söyleniyor” diye konuştu. Bugün artan giderler ve azalan gelirler sebebi ile AVM’cilik ekonomisinde çok ciddi çatırdamaların yaşandığını dile getiren Alkaş, şöyle konuştu: 

“AVM’ler bacasız fabrikalardır. Binlerce kişiye istihdam sağlıyor. AVM’ler kayıtlı ekonomi ve istihdam için de çok önemli. Birçok marka, AVM’lerde rekabetçi yeteneklerini geliştirerek dış pazarlara açılabildi. Dolayısıyla uluslararası markalarımız için de AVM’ler olmazsa olmak bir gerçek.”

FAİZSİZ ÖTELEME VE TL'YE DÖNÜŞ

Yakın zamanda normalleşmenin yaşanmaması durumunda bankalara devrin hızlanacağına vurgu yapan AYD Başkanı Hüseyin Altaş, şunları kaydetti:

“Biz AVM yatırımcıları olarak markalara 6,5 milyar TL’yi bulan kira desteğinde bulunduk. Diğer desteklerle birlikte AB ve ABD’deki gibi perakendeci iflasları Türkiye’de görülmedi. Şimdi biz de ayakta kalmak için tek bir şey istiyoruz. Bir yıllığına borçlar faizsiz ötelensin ve TL’ye dönüşte destek verilsin. Aksi halde pandemi daha uzun sürer ve 3 ay içinde normale dönemezsek banka devirleri artar.” Altaş’ın verdiği bilgilere göre, bu kapsamda tehlikede olan AVM sayısı 30 civarında. Öte yandan 2020 yıl sonu itibari ile AVM’lerin ciroları pandemi öncesinin yüzde 70’inde kalırken, kendi kira gelirleri ise bir önceki yıla göre yüzde 40-50 arasında azaldı. Sektör cirosunun 2019’u 160 milyar TL civarında olduğu düşünülürse, 2020’de söz konusu cironun 48 milyar TL gerilemesi anlamına geliyor.

CİROLAR 48 MİLYOR TL AZALDI

Alışveriş Merkezleri Yatırımcıları Derneği (AYD) Başkanı Hüseyin Altaş, Kovid-19 salgınının yanı sıra döviz borçlarının da sektörü zor durumda bıraktığını belirtti. Altaş, “2018 Ekim ayı öncesinde kiralamalar dolar üzerinden yapılıyordu. Her basiretli tüccar gibi biz de gelirlerimizi dolar üzerinden olduğu için dolar üzerinden borçlandık. Bu borcun miktarı yaklaşık 15 milyar dolar. Gelirlerimiz TL’ye döndüğü ancak borçlarımız döviz olarak kaldığı için kurda yaşanan artış nedeni ile yükümlülüğümüz her geçen süre artıyor” açıklamasında bulundu.