Bakanlık: TMMOB’un yetkileri aynen korunuyor

Bugün bazı basın yayın organlarında ve internet medyasında “TBMM Genel Kurul’unda görüşülen Torba Yasa Teklifi ile Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği’nin (TMMOB) harita, plan, etüt ve projelerine  parasal bedel karşılığı verdiği vize yetkisinin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’na geçtiği” şeklinde haberler yer almıştır. Kamuoyunun doğru bilgilendirilmesi için aşağıdaki açıklamanın yapılmasına ihtiyaç duyulmuştur: 

 

1-      TBMM Genel Kurulu’nda Torba Kanun Teklifi görüşülürken değişiklik önergesi 3194 sayılı İmar Kanunun 8. maddesine “Harita, plan, etüt ve projeler; idare ve ilgili kanunlarında açıkça belirtilen yetkili kuruluşlar dışında meslek odaları dahil başka bir kurum veya kuruluşun vize veya onayına tabi tutulamaz, tutulması istenemez. Vize veya onay yaptırılmaması ve benzeri nedenlerle müellifler veya bunlara ait kuruluşların büro tescilleri iptal edilemez veya yenilenmesi hiçbir şekilde geciktirilemez. Müelliflerden bu hükmü ortadan kaldıracak şekilde taahhütname talep edilemez” hükmü eklenmiştir. 

 

2-      Yapılan yasal düzenlemeyle hiçbir şekilde Meslek Odalarının Kanunlarla verilen yetkileri ortadan kaldırılmamaktadır. Üyeleri üzerindeki mesleki denetime ilişkin her hangi bir kısıtlamada getirilmemektedir. Yapılan düzenleme, 3194 sayılı Kanuna istinaden hazırlanan ve idarelerce onaylanan ruhsat eki projelerin, mesleki denetim adı altında idare dışında ayrıca meslek odasınca incelenerek onaylanması uygulamasına son verilmesinden ibaret olup, bu husus zaten yürürlükte olan Planlı Alanlar Tip İmar Yönetmeliğinde de açıkça belirtilmektedir. Meslek Odalarınca söz konusu Yönetmeliğin iptaline yönelik olarak açılan davalarda mahkemelerce herhangi bir yürürlüğün durdurulması ve iptal kararı verilmemiştir.

 

3-      Yapılan düzenlemeyle; esasen 6235 sayılı TMMOB Kanunda açıkça yer almamasına rağmen, TMMOB’nin ve meslek odalarının kendi yönetmeliklerinden hareketle ruhsat eki etüt ve projelerde vize anlamı taşıyan mesleki denetim yapılması uygulamasına son verilmektedir. Oda tarafından vize ve onay yapılmaması nedeniyle meslek mensubunun büro tescilinin iptal edilmemesi veya yıllık olarak yenilenmesinin bu nedenle geciktirilmemesi sağlanmaktadır.  Müelliflerden projelerini odaya vizeleteceğine veya onaylatacağına dair taahhütname alınmadan büro tescili yapılmaması gibi olası uygulamalarda engellenmektedir. 

4-      Öte yandan, Danıştay 6. Dairesi’nin “Uygulama projelerinin proje müelliflerince hazırlanarak doğrudan yapı denetim kuruluşuna teslim edilmesi ve ilgili idareler dışında başka bir kurum veya kuruluşun vize ve onayına tabi tutulmayacağına” ilişkin kararı bulunmaktadır. 

5-      4708 sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanunda “projelerin meslek odalarınca vizelenemeyeceğine veya onaylanmayacağına” ilişkin açık hüküm yer almasına rağmen odalar, kendi yönetmeliklerindeki hükümlerden hareketle para karşılığı vize işlemi uygulamakta ve bu da şikayetlere konu olmaktadır. Yapılan yeni düzenleme, mimarlar ve mühendisler tarafından mesleki denetim adı altında meslek odalarınca faaliyetlerinin kısıtlandığına ilişkin olarak Bakanlığımıza yapılan yüzlerce başvurunun incelenerek değerlendirilmesi sonucunda gerçekleştirilmiştir.

6-      Bakanlığımıza bu konuda yapılan yakınmalara çözüm getirmesi nedeniyle yapılan düzenlemenin meslek mensuplarının lehine olduğu açıktır. Üyelerinin lehine olan bir düzenlemeye TMMOB ve meslek odalarının itirazı olamayacağı değerlendirilmektedir. Diğer yandan düzenleme, sadece meslek odaları ile ilgili olmayıp diğer kamu idarelerince yol vizesi, itfaiye vizesi adı altında yapılan proje onay işlemleri de engellenmektedir.

7-      İmar Kanununa eklenen hüküm, 19 Nisan 2013 tarihli yazımızla kurum ve kuruluşlara iletilen Kanun Tasarısı Taslağının 22. maddesinde yer alan hükümle uyumlu olup, basında iddia edildiği gibi son bir aydır süregelen “Gezi Parkı Olayları” ile ilişkilendirilmesi de söz konusu değildir.