Turizmin kayıtdışı kiracıları

İstanbul'a gelen turist sayısındaki artış ve merkezi yerlerdeki otellerin pahalılığı serbest piyasanın kayıtdışı aktörlerinin devreye girmesine neden oldu.İstanbul'a gelen turist sayısı son 2 yılda ortalama yüzde 15 artarak 2012 yılında 9 milyon 381 bin'e ulaştı. Bu yılın ilk altı ayında ise şehir şimdiden 4 milyon 941 bin turiste ev sahipliği yapmış durumda. Hal böyle olunca, artan talep sadece kayıtlı konaklama işletmeleri tarafından karşılanmıyor. İstanbul'un giderek çekim merkezi haline gelmesi serbest piyasanın kayıtdışı aktörlerinin de iştahını kabartıyor.

 

Bölgedeki potansiyeli incelemek istediğimizde 'Bir sor bin ah işit' diyen de var 'Kendi girişimcilik hikayesini övünerek' anlatan da. Bölgenin bereketinden yararlanmak isteyen girişimciler alternatif hizmetlere de yöneldi. Ancak bu hizmetler derme çatma otel ve konaklama imkanından çok daha farklı bir durumda. Konforlu evlerini günlük 50 ile 200 TL hatta daha üzeri kiralayan girişimciler var.

 

 

Taksim, Harbiye, Nişantaşı, Beşiktaş ve Tarlabaşı'ndaki ev fiyatları ciddi fiyatlarla kiraya veriliyor. Bir trend olarak evler ya da odalar internet siteleri aracılığı ile günlük ve haftalık olarak kiralanıyor. Evin konumu ve konforuna göre günlük 50 ile 150 euro arasında alternatifler mevcut. İstanbul'da evini turistlere kiralamak isteyenlerin özellikle tercih ettikleri internet sitesi ise 'airbnb'. Bu site dünyada 192 ülkede faaliyet gösteriyor.

 

İstanbul'da ise özellikle öğrenciler ve kazanç elde etmek isteyen farklı mesleklerden onbinlerce kişi bu siteye üye durumda. Bu siteye girildiği zaman evleri ve size sunulan hizmetleri resimleri ile bulmanız mümkün. Firma aynı zamanda talep edildiği takdirde evlerin resimlerini çekebiliyor.

 

 

İstanbul'daki yabancı ziyaretçi sayısının artışı ve turizm çeşitliliği Taksim ve çevresindeki yerleşim yerlerini otele çeviriyor. Son aylarda hemen her sokakta bir otel inşaatı görmek mümkün.

 

 

Faik Aktürk, bölgedeki gelişmeleri yakından izleyen biri olarak, turist hareketliliği ile birlikte birçok kaçak otelin açıldığını söyledi. Genelde www.booking.com isimli internet sitesinden ilan veren bu oteller özellikle Arap turistlerin ilgi odağı durumunda. İki artı bir ev hizmeti veren bu konaklama işletmeleri kayıtdışı çalışıyor. Vergi vermedikleri gibi Turizm Bakanlığı'nın denetiminde de değiller. Faik Aktürk, çevredeki otellerin de bu durumdan rahatsız olduğunu belirterek, 'Bakanlığın kriterlerine göre kurulmuş, vergisini ödeyen, denetime sahip oteller bu durumdan şikayetçi. Mesela onlar kalan misafirin kimliğini polise bildirmek zorunda, giriş çıkış saatlerini kontrol etmek durumunda, uyması gereken birçok yasal zorunluluk var. Ama bu kaçak işletmelerde herhangi bir denetim yok' dedi. ABD'den Türkiye'ye fotoğraf çekmek için gelen Sarai Sierra cinayetini hatırlayan Aktürk, 'Sierra'nın kaybolmasını bile bir hafta sonra haber verdiler' şeklinde konuştu.

 

 

Harbiye'de emlak işi ile uğraşan Faik Aktürk, kendilerinden kiralanan evlerin hiç oturulmadan internet siteleri üzerinden yabancılara kiralandığını ifade etti. Aktürk konu hakkında bir örnek vererek, 'İyi konumda olan bir evi bizden bin liraya kiraladılar. Sonra öğrendik ki, 2 turiste kişi başı aylık 600'er dolardan ev kiralanmış. Yani aylık bin 200 dolar kazanmışlar' diyor. Bölgenin artık turiste konaklama hizmeti veren bir yer haline geldiğini söyleyen Aktürk, ikamet etmekten ziyade artık insanların burayı bir kazanç kapısı olarak gördüğünü söyledi.

 

 

Finans sektöründe çalışan 29 yaşındaki Fatih Bey, 5 yıldır evini yabancı turistlere kiralıyor. Şu an kendi oturduğu ev dahil 3 daireyi oda ya da tümüyle kiralıyor. İşin nasıl ilerlediğini sorduğumuzda 'İnternet üzerinden kalma şartlarını yazıyorum, evin resimleri de var. İnternet siteleri yüzde 3 komisyon alıyor' diyor. Aylık kazanç hakkında bilgi almak istediğimizde ise 'Çevredeki emlakçılar dahil herkes durumu biliyor. Yaz aylarında 2 bin 500 TL hatta fazlası bir kazanç oluyor. Kiramı da buradan karşılıyorum. Çok değişken, kişiye göre de farklılaşıyor. İki kişinin 15 gün için 1700 TL ödediği oluyor. Otele göre daha rahat' diyor.

 

 

Grafiker, M. Ç. de aynı şekilde evini kiraladıktan sonra 'airbnb' ve diğer siteler vasıtasıyla evini günlük ya da haftalık kiralamış. Sebebini sorunca 'İyi bir semtte oturmak için' diyor. Evinin kirası bin TL işinden kazancı ise 2 bin lira. Belli zamanlarda evinin tümünü ya da odalarını günlük yüz TL civarında kiralıyor. Birçok arkadaşının aynı şekilde çevre bölgelerden ev kiraladığını, bu iş sayesinde kiralarını bedavaya getirdiğini söylüyor.

 

 

Kayıt dışılık ve vergi kaçakçılığıyla mücadelede, incelenen alanlar kapsamını Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu, turizm acentelerini de takibe aldı. Kurul, bu denetimler sonucunda, vergi kaçırmanın yollarını arayanlar için açık kapı bırakmamayı hedefliyor. İnternet sitesi üzerinden otellere rezervasyon yaptıran turizm acentelerince yapılan rezervasyonlar neticesinde elde edilen gelirlerin beyan edilmemesi nedeniyle oluşan vergi kayıp ve kaçağı tespit edilecek.