Gecekondu sahipleri evini kiraya verip apartmana taşınıyor!

TÜRKİYE’DEKİ çürük yapıların yıkılarak yerine sağlam binaların yapılmasını öngören afet yasası kapsamında yapılan çalışmalarda, ilginç bir tablo ile karşı karşıya kalındı. Yıkım için ön çalışma yapan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, öncelikle yıkılacak yerleşim yerlerinin başında gelen gecekonduların yaklaşık yüzde 80’nin hak sahipleri tarafından kullanılmadığını belirledi. Gecekonduları yapan hak sahipleri apartman dairelerine taşınırken, gecekonduların ise kiraya verildiği saptandı. Bu nedenle de, afet dönüşümüne ilişkin projeler ‘gecekondu patronlar’ dikkate alınarak yeniden şekillendirilmeye başlandı.

Oturanların yüzde 20’si ev sahibi

Afet seferberliği çerçevesinde, başta büyükşehirler olmak üzere Türkiye genelindeki tüm gecekonduların yıkılarak yerine sağlıklı yapılar oluşturulması planlanıyor. Proje çerçevesinde yaklaşık 1.2 milyon gecekondunun yıkılarak yerine yeni konut yapılması öngörülüyor. Bu süreçte, hak sahiplerine ‘konut’ veya ‘kira’ desteği sağlanacak. Bu nedenle, bakanlık uzmanları, hak sahipleri ile ilgili bir çalışma yaptı. Yapılan çalışma sonucunda, gecekonduların ilk sahiplerinin, artık bu evleri kiraya vererek yeni binalara taşındığı belirlendi. Halen, gecekondularda oturan kişilerin sadece yüzde 20’lik kısmının hak sahibi olduğu saptandı. Bu tablo, gecekondulara yönelik planların da değiştirilmesine yol açtı. Gecekondularda, kiracı olarak oturan kişilerin de mağdur olmaması için formül geliştiriliyor. Bu kişilere de ev almaları için kredi desteği verilmesi planlanıyor. Buna göre, gecekondularda oturan kiracılar da, diğer çürük binalardaki kiracılar gibi, düşük faizli kredi imkanından yararlanacaklar. Söz konusu kredi ile kiracılara, TOKİ’nin yapacağı sosyal konutlardan ev satın alma imkanı sağlanacak.

Dönüşümde yıkımlar hurda karşılığı bedava yapılacak

KENTSEL dönüşüm kapsamında binaların yıkım masrafını hurda malzemeler karşılayacak. Böylece ne devlet ne de bina sahibi yıkım için ödeme yapacak. Ancak enkaz kaldırma için para ödenmesi gerekecek. Konuyla ilgili bilgi veren Yıkım Müteahhitleri Derneği Başkanı Mehmet Ali Bulut, yıkım projelerinin, bina özellikleri ve içerisinde bulundurduğu geri dönüşüm malzemelerinin ölçüleri, boyutları ve tiplerine göre değişkenlik gösterdiğine işaret ederek, bu nedenle yıkım maliyetleri için sabit rakam verilemeyeceğini dile getirdi. Bir binanın 5-6 katlı olduğunu öngörerek, bazı maliyetler çıkardıklarına dikkati çeken Bulut, şöyle konuştu: “Böyle bir binada metrekare başına ortalama 8-10 kilo hurda demiri düşer. 5-6 katlı binanın 2 daire üzerine kurulduğu düşünüldüğünde, yaklaşık bin metrekare inşaat alanı ortaya çıkar. Bin metre inşaat alanına sahip binadan çıkacak hurda geliri de maksimum 10 bin liradır. Bu, yıkım maliyetlerini karşılayabiliyor.”

Ancak yıkımda asıl pahalı olan kısmın enkaz kaldırma maliyeti olduğunu söyleyen Bulut “Enkaz kaldırma faaliyetleriyle ilgili bir bedel alınması gerekiyor. Enkaz kaldırma maliyetleri ise resmi döküm sahalarının şehir merkezinin dışında olması, yakıt, nakliye ve enkaz yükleme ücretleri nedeniyle yüksektir. 5 katlı bin metrekare inşaat alanına sahip binanın yıkım maliyeti ise geri döşümden elde edilecek gelirle sıfırdır. Binanın enkazını atma maliyeti ise müteahhit karı gözetilmeden 20 bin liradır. Bu rakam müteahhit kârıyla beraber 25 in lirayı bulur” diye konuştu. Uzun erişimli yıkım makinesiyle bir binayı 1 günde yıkabileceklerini belirten Mehmet Ali Bulut, enkazın ise 5-6 günde kaldırılabileceğini söyledi.