Dönüşümde ilk kazma Ekim'de vurulacak!

Türkiye’nin geleceğini yeniden şekillendirmeyi hedefleyen afet riski altındaki alanların kentsel dönüşümün ekim ayında başlayacağı açıklandı.

Dönüşüme ilk etapta İstanbul ve İzmir gibi birinci derece deprem kuşağında bulunan yerlerden başlanacak. Kentsel dönüşümde yıkımlara öncelikle kamu binalarından başlanacak. Dönüşüm kapsamındaki 7 milyon binanın yıkımında, iş makinelerinin yanı sıra dinamit başta olmak üzere çeşitli patlatma yöntemleri de kullanılacak.

Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın katılacağı törenle başlayacak kentsel dönüşüm çalışmalarıyla birlikte, İstanbul, Ankara, İzmir, Bursa ve Kocaeli’nin aralarında bulunduğu yaklaşık 30 ilde, aynı anda çok sayıda yıkım gerçekleştirilecek.

Bakanlar Kurulu karar verecek
Dönüşümün yapılacağı riskli alanlar, gerekli belgeleri içerecek şekilde hazırlanan dosyaya istinaden, Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı’nın görüşü alınarak belirlenecek. Hazırlanan dosya ve görüş, Bakanlar Kurulu kararı alınmak üzere Bakanlığa gönderilecek. Bakanlıkça, yapılacak inceleme sonucunda uygun görülen talepler, teklif olarak Bakanlar Kurulu’na sunulacak.
Rezerv yapı alanı da gerekli belgeleri ihtiva eden dosyaya istinaden, Maliye Bakanlığı’nın uygun görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenecek. Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı, riskli alana ilişkin görüşünü 15 gün, Maliye Bakanlığı ise rezerv yapı alanına ilişkin görüşünü 30 gün içinde bildirecek.
Riskli yapılar, idarece veya müracaatları üzerine lisanslandırılacak üniversiteler, inşaat, jeoloji ve jeofizik mühendisleri odaları, Yapı Denetimi Hakkında Kanun uyarınca faaliyet gösteren yapı denetimi kuruluşları ile lisanslandırılacak kurum, kuruluş ve şirketleri tarafından tespit edilecek.
Bakanlık, riskli yapı tespitine ilişkin faaliyetleri denetleme yetkisine sahip olacak. Aykırılık görülmesi halinde lisans iptal edilecek.

İtiraz süresi 15 gün
Riskli yapı tespitine ilişkin raporların bir örneği, tespit tarihinden itibaren en geç 2 gün içinde, tespiti yapan lisanslandırılmış üniversite, meslek odası, kurum, kuruluş ve şirketçe tespite konu yapının bulunduğu ildeki çevre ve şehircilik müdürlüğüne gönderilecek.

Müdürlük, raporları inceledikten sonra riskli tespit edilen yapıları, tapu kütüğünün beyanlar hanesinde belirtilmek üzere tespit tarihinden itibaren en geç 10 iş günü içinde ilgili tapu müdürlüğüne bildirecek ve bu konuda Bakanlığa bilgi verecek.

Riskli yapı tespitine karşı malikler veya kanuni temsilcilerince 15 gün içinde, yapının bulunduğu yerdeki müdürlüğe verilecek dilekçeyle itiraz edilebilecek.

Riskli yapı tespitlerine yapılacak itirazları değerlendirmek üzere ihtiyaca göre Bakanlıkça gerekli görülen yerlerde yeteri kadar teknik heyet oluşturulacak. Teknik heyet, üniversitelerden bildirilen 4 üyeyle en az 2’si inşaat mühendisi olmak üzere, Bakanlık teşkilatında görev yapan 3 üyenin katılımıyla 7 üyeden meydana gelecek.

Teknik heyet, görüşülecek dosya sayısı ve olağanüstü durumları da göz önüne alarak ayda en az bir defa toplanacak. En az 6 üyenin katılımıyla toplanacak teknik heyet, üyelerin çoğunluğuyla karar alacak, oyların eşitliği halinde heyet başkanının taraf olduğu görüş çoğunlukta sayılacak.

Taşınmazların değerinin tespiti
Taşınmazın değeri, idare bünyesinden en az 3 kişiden teşkil olunacak kıymet takdir komisyonları marifetiyle veya hizmet satın alınmak suretiyle tespit edilecek.

Söz konusu değer, taşınmaz değerleme konusunda uzman kişi, kurum veya kuruluşlardan bilgi alınarak ve mahallenin emlak alım satım bürolarından alınacak bilgilerden de faydalanılarak, 2942 sayılı Kamulaştırma Kanunu’ndaki ilgili maddenin esaslarına göre belirlenecek.

Bu şekilde yapılacak hesaplama sonucunda taşınmaz malikinin idareden alacağı olursa bu meblağ, taraflar arasındaki anlaşmaya istinaden, idarece, nakdi olarak veya idarenin kamu hizmetine tahsis edilmemiş taşınmazlarından verilerek ya da imar hakkının başka alana aktarılmasıyla ödenebilecek. İdareye borçlu olması halinde bu borca konu meblağ, taşınmaz malikince idareye taksitle ödenecek.

Birden fazla konut veya iş yeri alma hakkının olması halinde birden fazla konut veya iş yeri verilmek üzere sözleşme yapılabilecek. Böyle bir durumda taşınmaz malikinin idareye borçlanması halinde ödemeler, verilecek konut veya iş yerinin tespitine yönelik gerçekleştirilecek noter kurası sonrası, idarece belirlenecek takvime göre peşin olarak yapılacak.

Müdürlükler kurulacak
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, kentsel dönüşümü büyük illerde daha hızlı sonuçlandırmak için İstanbul, Bursa ve İzmir’de Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Müdürlükleri kuracak. Merkez teşkilata bağlı çalışacak müdürlüklerde uygulamalar konusunda ihtisas sahibi personel görev alacak.

Tespit için ne kadar verilecek?

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın riskli bina tespitlerinde, Döner Sermaye İşletmesi Müdürlüğü’nce belirlenen birim fiyatlar kullanılacak. Rapor, deney gibi tüm masrafları kapsayan birim fiyatlarına göre, vatandaş riskli binalarını tespitte bina kullanım alanı için her metrekareye fiyat ödeyecek.
Açıklanan birim fiyatlarına göre vatandaş, kullanım alanı 500 metrekareye kadar olan bir binada, her bir metrekare için KDV dahil 2,25 lira ödeyecek. 500 metrekare bir bina için tespit masrafı, KDV dahil 1.125 lira olacak.

100 m2’lik konut 225 TL ödeyecek
M2    Toplam
fiyat (TL)
100    225
200    450
500    1.125
1000    2.000
2000    3.000
3000    4.000
4000    5.000
5000    6.000
6000    7.000
7000    8.000

Krediyle alınan konuta sigorta

Bakanlık, krediyle edinilen konutun, aynı şartı taşıyan bir başkasına devri veya satılması halinde, kredi borcunu da devredecek. Devredilmeyen kredi borcu, usulüne ve sözleşme hükümlerine göre peşin hale getirilerek tahsil edilebilecek.

Vatandaşlar, krediyle aldıkları konut veya iş yerini sigorta ettirecek. Sigorta, kredi borcu bitene kadar her yıl yenilenecek. Sigorta poliçeleri, vergi ve harçtan muaf olacak. Kredi kullananlara, geri ödeme süresince hayat sigortası yapılacak.

Kiracıya 1 yıl oturma şartı

Bakanlık, konutunu veya iş yerini kendi yapmak isteyen kiracı ya da sınırlı hak sahiplerinin kredi istemeleri durumunda, özel hesaptan kredi verebileceğini de açıkladı. Yapılan açıklamaya göre, bakanlık kredi verirken, hak sahiplerinin, yıktırılan ve kamulaştıran yapılarda en az 1 yıl ikamet etmesi şartı aranacak.

‘Alo Dönüşüm Hattı’ geliyor

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, vatandaşlardan kentsel dönüşüm konusunda gelen soruları yanıtlamak üzere ”Alo Kentsel Dönüşüm Hattı”nın kurulması için yapılan çalışmalara da başladı. Altyapı ve Kentsel Dönüşüm Hizmetler Genel Müdürlüğü’nde halkla ilişkiler bürosu kurulmasının planlandığı projeyle, vatandaşların kentsel dönüşüm hakkındaki soruları uzmanlar tarafından cevaplanacak.

Binası yıkılana kredi desteği

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, riskli alanda olup, binası riskli olduğu tespit edilen vatandaşlara kredi desteği ve kira yardımı yapmayı öngörüyor. Ayrıca bakanlık, vatandaşların sosyo-ekonomik durumlarını değerlendirerek, talepte bulunmaları halinde faiz desteği, sübvansiyon ve geçici konut destekleri de verecek.


Bakanlık, dönüşümde bina stoku oluşturmamak için de çalışmalar yapacak. Bu kapsamda yıkılan konutların adedi kadar konut üretilecek. Örneğin 3 katlı bina yıkılıp yerine 10 katlı bina dikilmeyecek.