Adada büyük kriz! KKTC'den 'üretimi durdurun' çağrısı
KUZEY Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin (KKTC) Türk Patent Enstitüsü’nden (TPE) Kıbrıs adasının ürünü olarak tescil ettirdiği hellim peyniri için, Güney Kıbrıs’ın AB düzeyinde sadece Güney için yaptığı coğrafi işaret tescil başvurusu, KKTC’deki üreticiyi zora soktu.
Antalya Ticaret Borsası’nın bu yıl 5’incisi düzenlenen Yöresel Ürünler Fuarı’nda (YÖREX), KKTC Kıbrıs Türk Sanayi Odası öncülüğünde hellim peyniri üreticisi firmalar tanıtım standı açtı. Fuar kapsamında Akdeniz Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi İktisat Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Selim Çağatay’ın moderatörlüğünü üstlendiği panele katılan Yöresel Ürünler ve Coğrafi İşaretler Türkiye Araştırma Ağı (YÜCİTA) Yürütme Komitesi Başkanı Prof. Dr. Yavuz Tekelioğlu ile Kıbrıs Türk Sanayi Odası Başkanı Ali Çıralı, yaşanılan sorunu anlattı.
GÜNEYDEKİ RUMLAR SAHİPLENDİ
KKTC’nin en önemli ihraç ürünü hellimi güneydeki Rumların sahiplendiğini belirten Ali Çıralı, hellimin coğrafi işaret alarak adlarına tescili sürecinin 2007’de başladığını dile getirdi. İlk olarak KKTC’de tescillenen hellimin 2009’da Türkiye’de tescil edildiğini belirten Çıralı, Rumların ise aynı yıl ’halloumi’ adıyla tescil için AB Komisyonu’na başvurduğunu, yaptıkları itiraz sonucu dosyalarının eksiklikler nedeniyle geri gönderildiğini kaydetti. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin AB Komisyonu’na 2014’ün Temmuz ayında ikinci kez yaptığı tescil başvurusunun devam ettiğini ve üç ay sonra sonuçlanmasını beklediklerini söyleyen Çıralı, hellimin Rumlar adına tescilinin kendileri açısından büyük tehlike oluşturduğunu söyledi.
RUMLAR ADINA TESCİL ÜRETİMİ BİTİRİR
AB’ye Rumların yaptığı başvuru gerçekleşir ve Kıbrıslı Türkler bu tescil dışında kalırsa, bu isimle üretim ve dünya pazarlarına satış yapamayacaklarını kaydeden Çıralı, hellimle ilgili çalışmalarının tescille sınırlı kalmadığını, KKTC yasalarına göre bir Hellim Denetleme Kurulu oluşturduklarını, halk oyuyla bir logo belirlediklerini ve ürünlerde bunu kullandıklarını, kuruldan belgesi olmayanlara ihracat izni vermediklerini dile getirdi.
TÜRKİYE’DE ÜRETİM SORUNU
Hellim peyniri coğrafi işaret tescil sürecini anlatan Ali Çıralı, coğrafi tescilin önce KKTC’de daha sonra Türkiye’de TPE tarafından yapıldığını belirterek, "Hellim coğrafi tescili Türkiye’de gerçekleşmiştir. Tescil sahibi de odamızdır. Fakat maalesef Türkiye’de 70’in üzerinde imalatçı ’Hellim’ adı altında üretim yapmaktadır. Bu üretimden vazgeçilmesi için gerekli uyarıları defalarca yaptık ve zaman tanıdık. TOBB’a da bu konu hakkındaki rahatsızlığımızı ilettik. Tescilli bir ürün olan hellimin Türkiye’de üretiminin sürmesi durumunda hukuki yollara başvuracağız."
16 BİN KİŞİ ETKİLENİR
Hellim peyniri tanıtımını yapan üretici firmalardan Akgöl İhracat Sorumlusu Halide Gürün ise KKTC ihracatının yüzde 25’ini oluşturan hellim peynirinin Rum kesimi adına tescil edilmesi halinde üretim yapamayacaklarını ve bu durumda sektörde 15- 16 bin kişinin ekonomik olarak etkileneceğini kaydetti.
GÜNEYDEKİ RUMLAR SAHİPLENDİ
KKTC’nin en önemli ihraç ürünü hellimi güneydeki Rumların sahiplendiğini belirten Ali Çıralı, hellimin coğrafi işaret alarak adlarına tescili sürecinin 2007’de başladığını dile getirdi. İlk olarak KKTC’de tescillenen hellimin 2009’da Türkiye’de tescil edildiğini belirten Çıralı, Rumların ise aynı yıl ’halloumi’ adıyla tescil için AB Komisyonu’na başvurduğunu, yaptıkları itiraz sonucu dosyalarının eksiklikler nedeniyle geri gönderildiğini kaydetti. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi’nin AB Komisyonu’na 2014’ün Temmuz ayında ikinci kez yaptığı tescil başvurusunun devam ettiğini ve üç ay sonra sonuçlanmasını beklediklerini söyleyen Çıralı, hellimin Rumlar adına tescilinin kendileri açısından büyük tehlike oluşturduğunu söyledi.
RUMLAR ADINA TESCİL ÜRETİMİ BİTİRİR
AB’ye Rumların yaptığı başvuru gerçekleşir ve Kıbrıslı Türkler bu tescil dışında kalırsa, bu isimle üretim ve dünya pazarlarına satış yapamayacaklarını kaydeden Çıralı, hellimle ilgili çalışmalarının tescille sınırlı kalmadığını, KKTC yasalarına göre bir Hellim Denetleme Kurulu oluşturduklarını, halk oyuyla bir logo belirlediklerini ve ürünlerde bunu kullandıklarını, kuruldan belgesi olmayanlara ihracat izni vermediklerini dile getirdi.
TÜRKİYE’DE ÜRETİM SORUNU
Hellim peyniri coğrafi işaret tescil sürecini anlatan Ali Çıralı, coğrafi tescilin önce KKTC’de daha sonra Türkiye’de TPE tarafından yapıldığını belirterek, "Hellim coğrafi tescili Türkiye’de gerçekleşmiştir. Tescil sahibi de odamızdır. Fakat maalesef Türkiye’de 70’in üzerinde imalatçı ’Hellim’ adı altında üretim yapmaktadır. Bu üretimden vazgeçilmesi için gerekli uyarıları defalarca yaptık ve zaman tanıdık. TOBB’a da bu konu hakkındaki rahatsızlığımızı ilettik. Tescilli bir ürün olan hellimin Türkiye’de üretiminin sürmesi durumunda hukuki yollara başvuracağız."
16 BİN KİŞİ ETKİLENİR
Hellim peyniri tanıtımını yapan üretici firmalardan Akgöl İhracat Sorumlusu Halide Gürün ise KKTC ihracatının yüzde 25’ini oluşturan hellim peynirinin Rum kesimi adına tescil edilmesi halinde üretim yapamayacaklarını ve bu durumda sektörde 15- 16 bin kişinin ekonomik olarak etkileneceğini kaydetti.