AİHM'den Türkiye'ye 31 Ekim'e kadar süre!
Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) Wikipedia'ya Türkiye'de getirilen erişim yasağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile uyumlu olduğunu kanıtlaması için hükümete ekim ayı sonuna kadar süre verdi.
AİHM, Wikimedia Vakfı'nın Ankara'ya karşı dava başvurusu dosyasını hızlandırılmış prosedürle işleme koydu. Strasbourg'daki Mahkeme, Wikipedia'ya (Vikipedi) Türkiye'de getirilen erişim yasağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi (AİHS) ile uyumlu olduğunu kanıtlaması için Türk hükümetine 31 Ekim 2019’a kadar süre verdi.
DW Türkçe'den Kayhan Karaca'nın haberine göre, son zamanlarda ifade ve medya özgürlüklerine ilişkin Türkiye’den gelen dava başvurularına 'öncelik' verip hızlandırılmış prosedürle işleme koyan AİHM, Wikipedia dosyası için de bu geleneğini sürdürme kararı aldı. Mahkeme Temmuz başında aldığı ve bu hafta kamuoyuyla paylaşılan bir kararla, Wikipedia adına ABD merkezli Wikimedia Vakfı (Wikimedia Foundation, INC.) tarafından Ankara’ya karşı dava açmak için 29 Nisan 2019 tarihinde yapılan başvuruyla ilgili olarak Türk hükümeti ve davacı tarafa sorular yöneltti.
AİHM, bu sorularda öncelikli olarak, erişim yasağı konusunda Wikipedia tarafından Anayasa Mahkemesi’ne (AYM) 2017 yılında yapılan bireysel başvuruyu gündeme taşıdı. İki yıldır başvuruyu sonuçlandırmayan AYM’nin bireysel haklar alanında 'etkin iç hukuk yolu' olup olmadığı konusunda taraflardan görüş istedi. AYM’nin, internet sitelerinin yasaklanmasıyla ilgili tutumu hakkında bilgi talebinde bulundu. Dava başvurusunun bu boyutu AİHM’nin AYM’ye bakışı açısından kritik öneme sahip.
İNTERNET KANUNU VE AİHS
Wikipedia’nın tamamına getirilen erişim yasağının Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin (AİHS) ifade özgürlüğüyle ilgili maddesine uyumlu olup olmadığını sorgulayan AİHM, ihtilaf konusu yasak tedbirinin 'meşruluğu', 'zorunlu bir sosyal ihtiyaca karşılık gelip gelmediği' ve 'hedeflenen meşru amaçlarla orantılılığı' hakkında da taraflardan görüş talep etti.
Taraflara yönelttiği sorularda 'İnternet Ortamında Yapılan Yayınların Düzenlenmesi ve Bu Yayınlar Yoluyla İşlenen Suçlarla Mücadele Edilmesi' hakkındaki 5651 sayılı kanunun, 'erişimin engellenmesi kararı ve yerine getirilmesi'yle ilgili 8/A maddesini de gündeme taşıyan AİHM, 2015’te revize edilen bu maddenin AİHS ile uyumlu olup olmadığını sordu. Kanunun uygulanışını gözden geçirmek amacıyla halihazırda erişimi yasaklanmış URL ve internet sitelerinin sayısı hakkında Türk hükümetinden bilgi istedi.
AİHM, Temmuz başında dava başvurusunu Türk hükümetine tebliğ ederek, savunma için taraflara 31 Ekim'e kadar süre verdi. Taraflardan gelecek yanıtlara göre davayı esastan görecek olan AİHM, gerekli görmesi halinde Strasbourg’da bir de duruşma düzenleyecek. Bu süreçte konuyu yakından takip eden çok sayıda uluslararası basın kuruluşunun davaya müdahil olabileceği konuşuluyor. Buna karşılık, iç hukukta AYM’nin vereceği bir karar veya Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nun (BTK) yasağı kaldırması ve Wikimedia Vakfı ile dostane bir çözümde uzlaşılmasıyla AİHM önündeki sürecin seyrinin değişebileceği de belirtilmekte.